eps چیست + 0 تا 100 بررسی انواع eps

اگر از فعالان حرفه‌ای بازار بورس باشید، بدون شک با مفهوم eps آشنایی خواهید داشت. در واقع می‌توان گفت eps یکی از اصلی‌ترین مفاهیمی است که بر قیمت سهام شرکت‌ها در بازار بورس تاثیر می‌گذارد. از آنجا که هدف سرمایه‌گذاران از ورود به بورس کسب سود می‌باشد، بنابراین eps می‌تواند به ما کمک کند تا بدانیم در هر سهم خریداری شده از یک شرکت، چه مقدار سود موجود خواهد بود. با توجه به اهمیت و کاربرد بالای مفهوم eps در معاملات، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا با eps و انواع آن به طور کامل آشنا شوید.

منظور از eps چیست؟

eps مخفف عبارت «Earn Per Share» بوده که به معنای سود (زیان) خالص هر سهم می‌باشد. در یک تعریف کلی، اگر درآمد کل شرکت (سود پس از کسر مالیات) در پایان سال مالی را بر تعداد سهام شرکت تقسیم نمایید، eps شرکت را محاسبه نموده‌ایم.

با توجه به فرمول محاسبه eps در می‌یابیم که، هر چه درآمد یک شرکت بیشتر باشد، eps آن نیز قاعدتا عدد بالاتری بوده و در نتیجه سودسازی شرکت مورد بررسی نیز بیشتر است. از این رو، این شرکت می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران باشد. لازم به ذکر است که برای داشتن یک سرمایه‌گذاری موفق، در کنار مفهوم eps، می‌بایست به عوامل دیگری نیز توجه داشته باشید. 

کاربرد eps در بورس

همانطور که گفته شد، با استفاده از eps می‌توانیم وضعیت مالی فعلی شرکت را محاسبه نماییم. علاوه بر این، eps امکان بررسی عملکرد گذشته شرکت را نیز به ما می‌دهد. در واقع، با بررسی eps شرکت‌ها در سال‌های مختلف می‌توانیم به عملکرد هر یک از آنها پی ببریم. 

به این صورت که شرکتی که در طی چندین سال، سود هر سهم آن روند افزایشی داشته باشد، گزینه مناسب‌تر و جذاب‌تری برای سرمای‌گذاری خواهد بود. چرا که در این حالت سرمایه‌گذاران سودآوری شرکت را بیشتر از ارزش سهام تشحیص داده و از این رو مایل به سرمایه‌گذاری در آن شرکت هستند. در مقابل، شرکت‌هایی که eps آنها روند منظمی ندارد، به طور معمول سرمایه‌گذاران کمتری را به خود جذب خواهند کرد. 

فرمول محاسبه eps 

eps یا سود هر سهم از تقسیم سود خالص بر تعداد کل سهام موجود شرکت، به دست می‌آید. سود خالص را می‌توان از صورت‌های مالی شرکت (میان دوره یا پایان دوره) بدست آورد. طبق فرمول با تقسیم این عدد بر تعداد کل برگه‌های سهام شرکت، سود خالص هر برگه سهم یا eps آن بدست می‌آید. 

eps= سود هر سهم= سود خالص شرکت در پایان سال مالی/ تعداد کل سهام شرکت

توصیه می‌شود برای محاسبه eps، از میانگین وزنی تعداد سهام در جریان دوره مربوطه استفاده کنید. چرا که احتمال دارد تعداد سهام شرکت با گذشت زمان تغییر کرده باشد و با این کار می‌توان به عدد دقیق‌تری برای eps دست یافت. 

چگونه eps یک نماد را مشاهده کنیم؟

سرمایه‌گذارانی که تمایل به محاسبه مستقیم eps را ندارند، می‌توانند به راحتی و با استفاده از دو روش، از eps شرکت‌ها اطلاع پیدا کنند. روش اول مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس و روش دوم سایت کدال می‌باشد. 

در روش اول پس از ورود به سایت tsetmc.com، نام نماد مورد نظر خود را جستجو کرده تا صفحه مربوط به نماد برای شما به نمایش در آید. حال می‌توانید مشابه تصویر زیر، عدد eps نماد مورد نظر را مشاهده نمایید. 

در روش دوم به سایت codal.ir مراجعه نموده و در انتهای صورت سود و زیان، eps نماد مورد نظر را با عنوان «سود (زیان) خالص هر سهم_ ریال» مشاهده کنید. 

انواع eps در بورس

به طور کلی، انواع eps در بورس را می‌توان به دو دسته «پیش بینی شده» و «محقق شده» تقسیم بندی نمود. در ادامه هر یک از این دو نوع را به تفکیک بررسی خوهیم کرد.

eps پیش بینی شده

در ابتدای هر سال مالی، شرکت‌ها موظف هستند تا با استفاده از ارقام برآورده شده، درآمد هر سهم را پیش بینی نمایند. در واقع انتظار آنها این است که شرکت در پایان سال مالی به عدد اعلام دست خواهد یافت. این مقدار در اصطلاح تحت عنوان «eps پیش بینی شده» شناخته می‌شود. 

همانطور که از نام آن نیز پیداست، این eps صرفا یک پیش بینی بوده و در حال حاضر عملا محقق نشده است. این رقم طبق نظر کارشناسان واحد مالی و با توجه به عملکرد گذشته شرکت پیش بینی شده و هدف از آن، ارائه تصویری از عملکرد مالی شرکت برای سال مالی پیش روست.

با توجه به اینکه سازمان بورس نسبت به تحقق این عدد حساسیت زیادی دارد، از این رو کارشناسان شرکت‌ها با احتیاط خاصی آن را محاسبه و اعلام می‌کنند. در نتیجه به طور معمول eps  پیش بینی شده در عمل نیز محقق می‌گردد.

باید توجه داشته باشید که رقمی که در سایت tsetmc تحت عنوان eps مشاهده می‌کنید نیز eps پیش بینی شده می‌باشد. از این رو هیچ گونه ضمانتی وجود ندارد که شرکت در پایان سال مالی حتما می‌بایست به این عدد دست یابد. 

eps محقق شده

eps محقق شده سود خالصی است که شرکت در سال مالی گذشته موفق به کسب آن شده است. در واقع با پایان سال مالی، کارشناسان با محاسبه درآمدها و هزینه‌های شرکت، عملکرد واقعی شرکت را بررسی نموده و مقدار eps تحقق یافته شرکت در پایان سال را محاسبه می‌کنند.

پس از محاسبه eps محقق شده، چنانچه این عدد از eps پیش بینی شده برای شرکت بیشتر باشد، می‌توان ارائه یک طرح توسعه‌ای جدید در شرکت را علت این امر دانست. و چنانچه eps محقق شده کمتر از eps پیش بینی شده باشد، می‌توان وقوع رکود اقتصادی را به عنوان عامل این مهم در نظر گرفت. 

eps بالا خوب است یا پایین؟

همانطور که گفته شده eps بالا نشان دهنده سودآوری بیشتر شرکت می‌باشد، اما باید توجه داشت که این امر لزوما به معنای ارزشمندی سهام یک شرکت نمی‌باشد. برای درک بهتر، موضوع را با یک مثال برایتان توضیح خواهیم داد.  

تصور کنید دو شرکت X و Y به سودی برابر با یکدیگر دست یافته‌اند. این امر در حالی است که سرمایه شرکت X چندین برابر شرکت Y می‌باشد. در این مثال با ثابت در نظر گرفتن سایر پارامترها در می‌یابیم که عملکرد و کارایی شرکت Y در آن دوره بهتر بوده است. 

از این رو می‌توان گفت که برای مقایسه eps شرکت‌های بورسی لازم است تا تمامی پارامترهای شرکت از جمله مقدار سرمایه شرکت، نوع فعالیت و نوع صنعت و... را مد نظر قرار داد. در نظر داشته باشید که eps تنها یکی از چندین پارامتر اولیه جهت تحلیل شرکت‌ها بوده و رسیدن به یک گزینه مناسب جهت سرمایه‌گذاری، نیازمند بررسی مولفه‌های دیگری نیز می‌باشد. 

eps پس از افزایش سرمایه

به طور معمول شرکت‌ها پس از افزایش سرمایه، با کاهش eps مواجه می‌شوند. دلیل این امر را می‌توان افزایش تعداد سهم شرکت در نتیجه افزایش سرمایه دانست که در مجموع منجر به کاهش سود تخصیص یافته به هر برگه سهم می‌گردد. 

باید توجه داشت که این کاهش با افزایش سودآوری شرکت قابل جبران خواهد بود. در واقع شرکتی که جهت توسعه فعالیت‌های خود دست به افزایش سرمایه می‌دهد و برنامه‌ای از پیش تعیین شده برای پیشرفت وضعیت سودآوری شرکت در آینده دارد، قطعا به زودی می‌تواند این کاهش را جبران نموده و مجدد به eps مناسب برسد. بنابراین توصیه می‌شود صرفا به عدد eps شرکت در بازه زمانی فعلی توجه ننموده و یک دوره زمانی را مد نظر قرار دهید. 

مفهوم eps در یک بند

در این مقاله آموختیم که eps به معنای سود هر سهم شرکت می‌باشد که از طریق تقسیم نمودن سود خالص شرکت در پایان سال مالی به تعداد سهام آن، به دست می‌آید. این نسبت یکی از پرکاربردترین فاکتورها برای تشخیص ارزشمندی سهام یک شرکت می‌باشد. به طور معمول داشتن eps مثبت می‌تواند یک نشانه خوب برای آن شرکت باشد. البته باید توجه داشته باشید که برای دسترسی به نتایج بهتر، لازم است تا سایر پارامترهای شرکت‌ها را نیز مد نظر قرار دهید. به عبارتی چنانچه دو شرکت با eps یکسان و سرمایه متفاوت وجود داشته باشند، شرکتی که با سرمایه کمتر نتوانسته است آن میزان سودسازی را داشته باشد، قطعا گزینه بهتری برای سرمایه‌ گذاری خواهد بود. بنابراین فراموش نکنید که eps به تنهایی نمی‌تواند معیار مناسبی برای ورود به یک سهم باشد و می‌بایست سایر پارامترها را نیز در کنار آن بررسی نمایید.