web3 چیست؟ چرا همه در مورد وب 3 صحبت می کنند

نقش پررنگ اینترنت در دنیا و زندگی امروز بر کسی پوشیده نیست. علی رغم روند تکاملی اینترنت از زمان آغاز تا کنون، همچنان محدودیت‌هایی در این تکنولوژی در حال رشد مشاهده می‌شود. Web3 یا Web 3.0 یک مفهوم نوآورانه در دنیای اینترنت است که نسخه تکاملی جدید در وب جهانی را نشان می‌دهد.

Web3 بر تمرکززدایی تاکید دارد و بر توزیع قدرت از مراکز بزرگ قدرت به افراد و شبکه‌ها اشاره می‌کند. به‌همین دلیل سیستم دفتر کل توزیع شده غیرمتمرکز بلاک چین، به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی Web3 شناخته می‌شود. به‌علاوه‌ برای ارائه اطلاعات در قالب و فرمت‌های مورد نیاز کاربران، هوش مصنوعی را به خدمت گرفته است.

به طور کلی می‌توان گفت Web3، نسل جدیدی از اینترنت و تعاملات را در دسترس جوامع قرار می‌دهد که می‌تواند تجارت و فرهنگ دیجیتال را دگرگون کند. اگر شما هم در جستجو پاسخی برای این سوال هستید که Web3 چیست و چه کاربردی دارد؟ در ادامه مقاله همراه ما باشید.

Web3 چیست و چه تفاوتی با Web1 و Web2 دارد؟

آشنایی با نسل‌های قبلی اینترنت می‌تواند کمکی در درک عمیق تر از مفهوم Web3 باشد. قبل از ورود به مفهوم Web3، مروری کوتاه بر دوره های قبلی اینترنت خواهیم داشت.

Web1 

در اواخر دهه 1990 پروتکلی جهانی با هدف تبادل اطلاعات راه اندازی شد و به این ترتیب نسخه اولیه اینترنت به نام Web1 رواج پیدا کرد. تیم برنرز لی، ابداع کننده نسل اول اینترنت،داده‌های متنی را برای پیوند دادن متون دیجیتال استفاده کرد. در پی این تحولات اولین مرورگرها برنامه نویسی شد و زبان HTML و پروتکل HTTP نیز شکل گرفت. در نسخه اولیه اینترنت، صفحاتی غیرتعاملی شکل گرفت که اکثر آنها با استفاده از HTTP، SMTP و FTP ساخته شده بود و افراد در آنها صرفا صفحات وب استاتیک را مطالعه می‌کردند.

Web2 

با ظهور Web 2، مرحله دیگری از عصر اینترنت آغاز شد. فعالیت منفعلانه مردم جای خود را به مشارکت و فعالیت‌های بی وقفه در ایجاد و ارسال محتوا در اینترنت، داد. کاربران با گذر از دوره اینترنت فقط خواندنی، به کد‌های کامپیوتری دسترسی پیدا کردند که امکان بازکردن و ویرایش محتوا را فراهم می‌کرد. به این ترتیب کاربران توانستند محتوای خود را تولید و در وبلاگ‌ها و انجمن‌ها و بازارهای اینترنتی منتشر کنند. 

با ظهور غول‌های رسانه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، توییتر و یوتیوب در نسل دوم اینترنت، اشتراک گذاری محتوا به اوج خود رسید. اما در نهایت تمامی فعالیت‌ها به نفع درآمدزایی برای شرکت‌های بزرگ بود. Web2 خدمات رایگان شگفت انگیزی را برای جهان به ارمغان آورد، اما رفته رفته مردم خواستار کنترل بیشتر بر داده‌ها و محتوای خود شدند و این زمینه سازی برای شکل گیری Web3 بود.

Web3

Web3 با پتانسیل تغییر ماهیت اینترنت پابه عرصه وجود گذاشت. اینترنت نسل سوم از ترکیب زیرساخت باز Web1 و مشارکت عمومی Web2 برای جایگزینی پلتفرم‌های متمرکز و شرکتی با پروتکل‌های باز و شبکه‌های غیرمتمرکز و تحت مدیریت جامعه، بهره برد.

کاربران در نسل جدید اینترنت می‌توانند شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین را با استفاده از توکن‌های ارزهای دیجیتال اداره کنند و از افزایش قیمت توکن‌ها در نتیجه رشد شبکه که به جامعه تعلق دارد، بهره‌مند شوند. به این ترتیب کاربران می‌توانند در مدیریت و عملکرد پروتکل مشارکت کنند و علاوه‌بر مشتری و محصول می‌توانند نقش سهامدار نیز داشته باشند. 

توکن‌ها نشان دهنده مالکیت شبکه‌های بلاک چین هستند و تعداد بالاتر آنها قدرت مالکیت در شبکه را نشان می‌دهد. دارندگان توکن‌ها می‌توانند برای مشارکت در تصمیم گیری‌های آینده دارایی‌های خود را خرج کنند. برایان بروکس، مدیرعامل Bitfury بیان می‌کند: آنچه در اینترنت غیرمتمرکز اتفاق می‌افتد، مشارکت سرمایه‌گذاران در تصمیم گیری‌ها ست بر خلاف انچه در اینترنت کنونی رایج است که شرکت‌های بزرگی مانند توییتر، فیس‌بوک، گوگل تصمیم گیرندگان اصلی بازی هستند.

در Web3 چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

Web3 گسترش ساختارهای حاکمیت تعاونی را برای محصولاتی که زمانی متمرکز شده بودند، ممکن می‌سازد. در نسل جدید اینترنت هر چیزی، خواه یک میم، یک اثر هنری، خروجی رسانه‌های اجتماعی شخصی یا بلیط کنفرانس‌های مختلف، می‌تواند به توکن‌ها تبدیل شود.

همچنین می‌توان نمونه‌ای عالی از تغییر پارادایم در صنعت بازی را در Web3، جستجو کرد. گیمرها در مورد باگ‌های بی شمار موجود در بازی‌های ویدئویی مورد علاقه‌شان یا از اینکه چگونه آخرین پچ، تعادل سلاح مورد علاقه‌شان را به هم زده است، شکایت‌های بی پایانی دارند. با Web3، گیمرها می‌توانند روی خود بازی سرمایه‌گذاری کنند و در تصمیم گیری‌های مدیریتی آنها مشارکت کنند.

 شرکت‌های بزرگ Web2، مانند Meta و Ubisoft، در تلاش برای ایجاد دنیای مجازی هستند که توسط Web3، پشتیبانی می‌شود. توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) نیز نقش بزرگی در شکل‌دهی مجدد صنعت بازی خواهند داشت و در این حال بازیکنان نسبت به اقلامی که بدست می‌آورند مالکیت دارند.

ارتباط Web3 و ارز دیجیتال

یکی از اجزای اصلی اکوسیستم Web3، ارزهای دیجیتال هستند. از ایده‌های اصلی Web3 که توسط بنیاد اتریوم مطرح شده است این است که "Web3 به جای تکیه بر زیرساخت‌های قدیمی بانک‌ها و درگاه‌های پرداخت، از ارزهای دیجیتال برای پرداخت و انتقال آنلاین پول استفاده کند. به این ترتیب سیستم پرداخت بومی خود را خواهد داشت."

بنیاد اتریوم:

Web3 دارای پرداخت‌های بومی است: به جای تکیه بر زیرساخت‌های قدیمی بانک‌ها و درگاه‌های پرداخت، از ارز دیجیتال برای خرج کردن و ارسال پول آنلاین استفاده می‌کند.

پایه و اساس وب 3، ایده مالکیت دارایی‌ها است و ارزهای دیجیتال نه تنها به‌عنوان یک وسیله مبادله عمل می‌کنند، بلکه امکان یک اقتصاد توکنی (Token economy) را نیز فراهم می‌کنند. کاربران می‌توانند به‌عنوان پاداش مشارکت در یک پلتفرم، ارز دیجیتال دریافت کنند و این ام ترویج اینترنت عادلانه تر را در پی خواهد داشت. به این ترتیب توکن‌ها زیرساخت مالی و مکانیزم‌های انگیزشی را ایجاد می‌کنند که پایه و اساس وب 3 را تشکیل می‌دهند.

در نهایت، ارزهای دیجیتال یک روش مستقیم و بدون نیاز به اعتماد را برای پرداخت و مبادلات ارائه می‌دهند که نیاز به واسطه و شخص ثالث را به‌عنوان کنترل کننده، حذف می‌کند.

ارتباط Web3 با NFT‌ها

از دیگر اجزای اصلی در Web3 توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) هستند. NFT‌ها دارایی‌های دیجیتال منحصر به فردی هستند که در یک بلاک چین ذخیره می‌شوند. برخلاف کریپتو، هر NFT دارای ارزش مشخصی است و حاوی اطلاعات خاصی است که آن را منحصر به فرد می‌کند.

NFT‌ها مالکیت و مبادله کالاهای دیجیتال مانند هنر دیجیتال، موسیقی و حتی املاک مجازی را امکان پذیر می‌کنند. NFT‌ها روشی برای اثبات مالکیت و اصالت محتوای دیجیتالی ارائه می‌دهند که در Web2 امکان پذیر نبود. NFT ها به خالقان اثر امکان می‌دهند محصول خود را به توکن تبدیل کنند، به این ترتیب اقتصاد دیجیتال دموکراتیک تری را ایجاد می‌کنند و به عبارتی قدرت اقتصادی را به خالقان و کاربران منتقل می‌کنند که با اصول Web3 همخوانی دارد. 

به‌علاوه NFT‌ها این امکان را فراهم می‌کنند که گیمر مالکیت تمامی اقلام در بازی خود، مانند اسلحه، لباس، سایر لوازم تزئینی، را داشته باشد و بدون دخالت شخص ثالث آنها را با سایر بازیکنان مبادله کند.

Web3 و متاورس

متاورس به یک فضای اشتراکی مجازی اشاره دارد که عناصر Web3 می‌توانند در ان وجود داشته باشند یا نباشند. اغلب افراد بازی‌هایی مانند Roblox یا Minecraft را به‌عنوان متاورس Web2 معرفی می‌کنند. وجه تمایزی که نسخه Web3 این جهان‌های مجازی را از هم جدا می‌کند، گنجاندن NFT‌ها و بلاک چین به‌عنوان بخشی اساسی از این جهان است.

ماهیت تمرکززدایی Web3 باعث می‌شود که کاربران نسبت به دارایی‌ها، هویت‌ها و دادهای مجازی مالکیت داشته باشند. این دارایی‌های مجازی، که اغلب به شکل توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) هستند، می‌توانند مستقیماً روی یک بلاک چین خرید، فروش یا معامله شوند.

انتقادات وب۳

انتقاد اصلی از فناوری Web3 عدم دستیابی به اهداف خود است. مالکیت بر شبکه‌های بلاک چین به طور مساوی توزیع نمی‌شود، بلکه در دستان سرمایه‌گذاران اولیه و ریسک پذیر متمرکز است. اخیراً در توییتر جدالی عمومی بین جک دورسی، مدیرعامل شرکت Block و سرمایه‌گذاران خطرپذیر مختلف در مورد Web3 درگرفت که به این بحث دامن می‌زند.

در قلب انتقادات، از غیرمتمرکز بودن نمایشی بلاک چین صحبت می‌شود، نظریه‌ای که در ان پروژه‌های بلاک چین را صرفا در نام و نه در ماهیت، غیرمتمرکز می‌داند. در بلاک چین‌های خصوصی، سرمایه‌گذاری‌های مبتنی بر VC یا پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) تنها چند سرمایه‌گذار نهادی با در اختیار داشتن صدها میلیون دلار، مالکیت عمده شبکه را در دست دارند و این نمونه ای از نمایش غیرمتمرکز بودن بلاک چین است. 

در پشت جامعه پروتکل‌های بدون رهبر، چهره‌های سرشناسی دیده می‌شود. Izabella Kaminska، سردبیر بلاگ FT Alphaville، به قدرت عظیمی اشاره می‌کند که ویتالیک بوترین، یکی از بنیانگذاران اتریوم، همچنان بر روی شبکه دارد، حتی اگر دیگر در توسعه آن دخالتی نداشته باشد.

 ایزابل کامینسکا اشاره می‌کند: ویتالیک در نوع خود یک پدیده جالب و متناقض است. او به‌عنوان رهبر معنوی یک سیستم عمل می‌کند که در واقعیت رهبری ندارد، این در حالی است که نفوذ و کنترل قابل توجهی بر سیستم بدون سرپرستی که ایجاد کرده، دارد. 

پروتکل‌های مالی غیر‌متمرکز نیز وضعیت بهتری ندارند. رای دهندگان در تصمیم گیری مشارکت نمی‌کنند، اغلب به زیرساخت‌های متمرکز متکی هستند و علی رغم اینکه به نظر می‌رسد ایجاد بلاک چین روند اسرار آمیزی است که صرفا برای بهترین متخصصان مهیا است، موانع ورود در ایجاد آن‌ها هنوز قابل توجه است،

اما به تمامی مشکلات موجود، Web3 همچنان پتانسیل بالایی دارد. این که آیا ایده‌ای ایده‌آل گرایانه است و قابل اجرا خواهد بود یا نه، چیزی است که کاربران در دهه آینده پاسخ ان را کشف خواهند کرد.

سخن پایانی

مرحله ای دیگر از تکامل اینترنت در حال شکل گیری است و تغییرات قابل توجهی در رویکردها و استفاده از اینترنت در نسل جدید ان مشاهده می‌شود. Web3 که بر تمرکززدایی در اینترنت تاکید دارد، از فناوری غیرمتمرکز بلاک چین بهره می‌برد. در نسل جدید اینترنت به منظور ایجاد اینترنتی هوشمندتر و قابل تطبیق تر از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، استفاده شده است. 

نسل سوم اینترنت زیرساخت‌های وب1 و مشارکت عمومی وب 2 را به خدمت گرفته و بستری برای مشارکت فعالانه کاربران فراهم کرده است. توکن‌های ارز دیجیتال در Web3 مالکیت کاربران را در شبکه‌های غیرمتمرکز نشان می‌دهد و می‌توانند در تصمیم گیری‌های شبکه مشارکت داشته باشند. این که آیا Web3، ایده ای قابل اجرا و دست یافتنی است یا خیر، تنها با گذر زمان مشخص خواهد شد. 

منابع ترجمه:

what is web 3 and why is everyone talking about it

Web 3

web3 definition internet

https://www.forbes.com/sites/digital-assets/article/what-is-web3/