در نیمه دوم سال 1402 هستیم و تقریبا 2 سال و چند ماه است که پس از آن ریزش تاریخی، بازار بورس موج صعودی خیلی قدرتمندی را تجربه نکرده است. بسیاری از سرمایه گذاران سرمایه خود را از بورس خارج کردند. این که بازار بورس کی دوباره صعودی می‌شود و رشد چشمگیری می‌کند سوال همه سرمایه گذارانی است که هنوز از بازار خارج نشده‌اند و به آن امیدوار هستند. درگیری‌های منطقه‌ای اخیر نیز چند روزی کنترل بازار را در دست گرفت و باعث ترس در سرمایه گذاران شد. در این مطلب سعی کردیم با بررسی نظرات کارشناسان و متخصصان به پیش بینی آینده بازار بورس تا عید سال 1403 بپردازیم.
بورس کی صعودی می شود؟
عوامل بسیاری بر روند بازار بورس تاثیرگذار است. کنترل برخی متغیرها در دست ما نیست؛ اما رفتار هیجانی یکی از عواملی است که طی این یکی دو سال اخیر به شدت بر بازار موثر بوده توسط خود ما سرمایه گذاران قابل کنترل می‌باشد. در واقع اگر حقوقی‌ها حمایت خود را به بازار برگردانند و حقیقی‌ها دست از رفتارهای هیجانی خود بردارند، به درستی سهامداری کنند و بتواند با استفاده از تحلیل‌ها در زمان مناسب خرید و فروش کنند، در این صورت ممکن است که بازار و شاخص بورس، به حالت عادی برگردد و یا حتی مثبت شود.
محمد خبری‌زاد یکی از کارشناس بازار سرمایه در خصوص پیش بینی بورس و بازگشت به روند صعودی اینگونه بیان داشت که: «با توجه به افت چشمگیری که سهام داشته است باید منتظر ماند تا سهم‌ها کمی دست‌به دست شود تا ارزش معاملات بیشتر شود.»
او همچنین افزود: «این دست به دست شدن سهام باعث می‌شود تا صف‌های فروش تخلیه شوند و از جو هیجانی بازار کاسته شود همچنین اگر تقاضا بتواند عرضه را تخلیه کند می‌توانیم شاهد تخلیه جو روانی و متعادل شدن بازار باشیم.»
بورس تا کی منفی است؟
خوشبختانه همان طور که شاهد هستید، طوفان جنگ حماس و فلسطین چند روزی دامنگیر بورس تهران بود و پس از آن خیلی زود بازار به تعادل خود بازگشت. هم اکنون نیز بازار منفی و قرمز نیست بلکه در بسیاری از نمادها به خصوص گروه‌های بانکی و بیمه‌ای و ساختمانی روند مثبت و رو به رشدی را داشته‌ایم.
چندی پیش رئیس دفتر رئیس جمهور در گفتگوی تلویزیونی به چند مورد مهم در پاسخ به پرسش بورس تا کی منفی است اشاره کرد: « روند طبیعی بورس از سر گرفته می‌شود، پول‌ها باید در بازار سرمایه مانده و مردم از این بازار سود ببرند، اصلاح بازار سهام روزهای پایانی خود را سپری می‌کند، وزیر اقتصاد، ستاد اقتصادی دولت و رئیس جمهور پیگیر این مهم هستند.»
عوامل موثر بر صعودی یا نزولی شدن بازار بورس
عوامل گوناگونی بر روند بورس اثر می گذارند و باعث ایجاد افت و خیز در سیر شاخص بورس می‌شوند. اگر به طور کلی بخواهیم عوامل تاثیر گذار بر وضعیت بورس را نام ببریم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قیمت دلار
- تورم یا رشد نقدینگی و افزایش قیمت ارز
- سیاست‌های اقتصادی دولت
- احساسات و هیجانات سهامداران
پیش بینی قیمت دلار و تاثیر آن بر آینده بازار بورس تهران
شرکت های فعال در بازار بورس از نظر نرخ‌های فروش، به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول سهم های ریالی هستند که قیمت گذاری متناسب با دلار و قیمت‌های جهانی نداشته و محصولات آن‌ها متناسب با شرایط، افزایش نرخ پیدا می‌کنند. از جمله ی این سهم ها می‌توان به سهام گروه خودرو سازی، غذایی، قندی و... اشاره کرد.
لازم به ذکر است که قیمت های جهانی به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر وضعیت بورس، بر دسته ی دوم سهم ها در بازار سرمایه اثر می گذارد؛ دسته دوم سهام دلاری هستند که از قیمت‌های جهانی تاثیر می‌گیرند و با نوسانات قیمت ارز و بازارهای جهانی، میزان فروش و درآمد این سهم‌ها نیز تغییر می‌کند. از جمله ی صنایع دلاری بازار سرمایه می‌توان به فولادی ها، پتروشیمی ها و...اشاره کرد.
طبق نظر کارشناسان، همان طور که جنگ در نوار غزه تاثیری بر بازارهای جهانی نداشته انتظار می‌رود بورس تهران نیز مسیر خود را پیش گرفته و متعادل شود. اخیرا بین کارشناسان بازار سرمایه بر سر این مطلب که آیا دلار بازار آزاد برای بورس تهران مهم و موثر است یا خیر، اختلاف نظر رخ داده است. از نگاه بنیادی حقیقت این است که بورس تهران با دلار حوالی مبلغ 38 الی 40 هزار تومان تطبیق پیدا کرده است در حالی که بازارهای موازی سکه و طلا و… دلارهای بسیار بالاتری دارند و این موضوع نشان می‌دهد که در صورت کاهش نرخ دلار، بازار سهام نسبت به دیگر بازارها ریسک ریزش کمتری دارد. همچنین در صورت افزایش قیمت دلار نیز، بورس تهران پتانسیل بسیار بیشتری برای رشد دارد.
از طرفی در طول دوران، دیده شده که کاهش نرخ دلار، سرمایه گذاران بازار بورس را به یک واکنش توده‌ای واداشته است. سهامداران بسیاری از صنایع که اصلا تاثیری از کاهش و افزایش نرخ دلار نمی‌گیرند و حتی منتفع نیز می‌شوند، بی‌دلیل دست به فروش سهام خود می‌زنند. حقیقت این است که کاهش نرخ دلار برای بسیاری از شرکت‌ها اتفاق مثبتی است اما اتفاقاتی که در تابلوی معاملات رخ می‌دهد، نمایانگر این است که بورسی‌ها توجه ویژه‌ای به نرخ دلار بازار آزاد دارند و نوسانات آن بر معاملات بازار سهام نیز اثر مستقیم می‌گذارد.
بررسی چند متغیری شاخص بورس بیانگر این موضوع است که احتمالا تا رفع ابهامات موجود بتواند اجازه صعود دوباره را به بورس تهران بدهد. روند نقدینگی مدتی است که در ابتدا به سمت گروه بانکی و بیمه‌ای حرکت کرده است. در کنار آن گروه خودرویی با تمرکز بر قطعه‌سازان وضعیت مناسبی دارند. عربلو کارشناس بازار سرمایه گروه سیمان را نیز از دیگر گروه‌های مستعد بازار دانست. وی همچنین در رابطه با سایر گروه‌های بازار عنوان کرد: «فارغ از مباحث بازارهای جهانی، این گروه‌ها اکنون ابهامات و چالش‌های زیادی را در داخل کشور دارند که باعث شده است تقاضای کمتری داشته باشند.»
تاثیر تورم بر آینده بورس
تورم تا حدودی باعث رشد بازار بورس می‌شود. با رشد و افزایش نقدینگی موجود در جامعه، تقاضا برای کالاها و خدمات افزایش می‌یابد. در صورتی که میزان تولید ثابت بماند، کاهش یابد یا کمتر از میزان افزایش نقدینگی افزایش یابد، این افزایش تقاضا باعث افزایش سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات یا همان تورم می‌شود. اما چگونه تورم باعث صعودی شدن بورس می‌شود؟
هنگام وقوع تورم در اقتصاد، بازار بورس به سه دلیل رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند. دلیل اول و دوم به تعریف خود مفهوم تورم برمی‌گردد. تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت‌ها است. شرکت‌های بورسی، همگی دارایی‌های مختلفی از قبیل ساختمان، زمین، ماشین‌آلات و محصولات موجود در انبار دارند. هنگامی که سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات موجود در اقتصاد یک کشور افزایش می‌یابد، بدیهی است که قیمت دارایی‌های شرکت‌ها هم زیاد می‌شود؛ بدیهی است که قیمت سهام آن‌ها هم بالا خواهد رفت.
به وقت تورم، هزینه تولید شرکت‌ها نیز مانند سایر قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و متقابلا فروش محصولات خود را افزایش می‌دهند. در نتیجه فروش بیشتر، درآمد و سود شرکت‌ها نسبت به گذشته بیشتر خواهد شد. همزمان با افزایش سود شرکت‌ها، سهام آن‌ها در بازار بورس ارزشمندتر می‌شود.
دلیل سوم، در شرایط تورمی قیمت کالا و خدمات روزبه روز افزایش و در مقابل قدرت خرید پول کاهش می‌یابد. بنابراین پول نقد نگه داشتن کار غیرمنطقی خواهد بود چون هر روز از ارزش آن کم خواهد شد. در چنین شرایطی مردم سعی می‌کنند پول خود را به دارایی مختلف تبدیل کنند تا ارزش آن در برابر تورم حفظ شود. سود سپرده‌های بانکی خیلی کمتر از درصد رشد تورم است پس سپرده کردن سرمایه در بانک چندان منطقی نخواهد بود. در این شرایط بازارهای مسکن، خودرو، طلا، سکه و سهام جذابیت بیشتری برای سرمایه گذاری دارند. سرمایه گذاری در بورس با کمترین سرمایه حتی 500 هزار تومان امکان پذیر است. سرمایه گذاری های غیر مستقیم از طریق صندوق های سرمایه گذاری امن و بی دردسر می‌باشد. از همین رو افراد بیشتری سرمایه خود را به بازار بورس وارد کرده و بورس رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد.
پیش بینی آینده بورس با توجه به سیاست های اقتصادی
دولت می‌تواند با استفاده از ابزارهای مختلفی که در دست دارد یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در بورس باشد. برخی ابزارهای دولت که بر افت و خیز بورس موثر هستند عبارتند از:
- نرخ بهره بین بانکی
در طول زمان همواره نرخ بهره بین بانکی تاثیر معکوس بر بورس داشته است. به این معنا که با افزایش نرخ بهره بین بانکی بازار بورس نزولی و با کاهش آن صعودی می‌شود. با افزایش نرخ بهره بین بانکی باعث افزایش سود سپرده‌های بانکی می‌شود و بهای تمام شده بین بانک‌ها افزایش می‌یابدو در نتیجه، بانک‌ها نرخ سود سپرده را بالاتر می‌برند تا جذب سرمایه کنند. با افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی نیز بازار بورس جذابیت خود را برای سرمایه گذاران از دست خواهد داد. - دستوری شدن قیمت‌ها
دولت برای کنترل قیمت‌ها روی برخی از کالاها یا خدمات به صورت دستوری قیمت گذاری می‌کند. تجربه نشان داده که با قیمت گذاری دستوری نه تنها قیمت نهایی برای مصرف کننده کنترل نمی‌شود بلکه فساد و رانت وارد چرخه عرضه و تقاضا می‌شود. قیمت گذاری دستوری بار منفی برای بازار سهام به همراه دارد.
- کسری بودجه در دولت
بخش بزرگی از سهام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه مخصوصا سهام شرکت‌های بزرگ در اختیار دولت است. سالانه دولت برای تامین مالی خود دست به فروش سهام و دارایی خود در بورس می‌زند. این حجم فروش از سهام اگر در قالب معاملات بلوکی نباشد، باعث ایجاد فشار فروش و همچنین ایجاد ترس در سهامداران خرد شده و به تبع آن بازار سرمایه دچار افت خواهد شد.
- فروش اوراق بدهی
اوراق بدهی مانند اخزا نیز یکی دیگر از دارایی‌های دولت هستند که هنگام کسری بودجه اقدام به فروش آن‌ها می‌کند. این اوراق نیز در بورس خرید و فروش می‌شوند. واضح است که سیاست‌های اقتصادی دولت درباره زمان و نحوه فروش این اوراق به شدت در روند بورس تاثیرگذار خواهد بود.
پیش بینی بازار بورس با توجه به مسائل سیاسی
علی عصاری، یکی از تحلیلگران بازار سرمایه معتقد است: «اقتصاد کشور به خصوص بازار سرمایه را نمی‌توان از مسائل سیاسی جدا کرد. دقیقا مشابه اتفاقی که در هفته‌های گذشته افتاد (بروز ریسک‌های سیستماتیک) و جریان معاملات بازار سهام را تحت تاثیر قرار داد. در هفته گذشته انس به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرد و به تبع آن نفت خام هم در مسیر صعودی گام برداشت. تاثیر این مهم در معاملات بورس تهران قابل مشاهده است.»
الهه ظفری، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه نیز می‌گوید: «تحت تاثیر رکود اقتصادی که اکثر بازارهای بزرگ دنیا را تحت تاثیر قرار داده است، طی چند ماه اخیر شاهد نوسانات شدید و عموما کاهش قیمت‌ها در بخش صنایع کامودیتی محور هستیم و در حال حاضر در وضعیت شاخص‌های پیشران اقتصادی سیگنالی مبنی بر تغییر روند به وجود آمده مشاهده نمی‌شود.»
این کارشناس بازار با اشاره به عدم ثبات سیاسی در سطح جهان تصریح کرد: «انتظار می‌رود بنا به وقوع رخدادهای مختلف، صنایع متفاوتی واکنش نشان دهند؛ برای مثال افزایش قیمت نفت تحت تشدید تنش‌های منطقه‌ای یا افزایش قیمت گاز فرصت‌های سودآوری در برخی از صنایع را افزایش خواهد داد.»
هیجانات ناشی از اخبار و تاثیر آن بر روند بورس
اخبار مهم روز نه تنها بازار بورس ما بلکه تمامی بورس‌های جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در واقع بازار بورس در تمام کشورها یک بازار مالی هوشمند محسوب می‌شود. اخبار منفی به صورت منفی و اخبار مثبت به صورت مثبت بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به عنوان مثال زمانی که اخبار بد مانند تنش های سیاسی و جنگ در نوار غزه که به تازگی شاهد آن بودیم به بازار سرمایه منعکس می‌شود، این بازار واکنش منفی از خود نشان می‌دهد و سهامداران آن دچار هیجان و احساسات می‌شوند. در طرف مقابل نیز وقتی که اخبار مثبت مانند برداشته شدن قیمت گذاری دستوری و یا اعلام حمایت دولت از بازار سرمایه و... به این بازار منعکس می‌شود، معاملات جهتی مثبت به خود می‌گیرد و سهامداران تمایل بیشتری برای خرید در این بازار از خود نشان می‌دهند.
نتیجه گیری
پس از ریزش‌هایی که شاهد بودیم و رکودی که حدود 3 سال بر بازار بورس حاکم بود انتظار می‌رود این بازار هم به زودی خود را به بازارهای موازی با خود مانند طلا و سکه برساند و رشد چشمگیری داشته باشد. با این حال همان طور که گفته شد عوامل و متغیرهای بسیاری بر روند بازار بورس تاثیرگذار هستند که برخی قابل کنترل و بسیاری از آن‌ها از کنترل ما خارج می‌باشند. در یکی دو سال اخیر ما سرمایه گذاران خرید و فروش‌های احساسی و هیجانی بسیاری داشته‌ایم که در نهایت هم به ضررمان تمام شده است. این متغیر تماما تحت کنترل خودمان است بنابراین باید تصمیمات منطقی بگیریم و از هیجاناتی مثل ترس یا طمع خودداری کنیم.
طبق پیش بینی های کارشناسان، بازار بورس احتمالا تا عید 1403 یک رشد 30 الی 40 درصدی خواهد داشت. با این حال حتما می‌بایست برای کاهش ریسک سرمایه گذاری خود، با آگاهی و محتاطانه عمل کرد. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. تجربیات و سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
