شرکت تجارت الکترونیک پارسیان (تاپ) با نام تجارت الکترونیک ایرانیان در سال 1379 در قالب شرکت سهامی خاص تاسیس و فعالیت خود را در زمینه پیاده‌سازی و راهبری شبکه‌های پرداخت الکترونیکی در کشور آغاز نمود. این شرکت در سال 1389 از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل و در سازمان بورس و اوراق بهادار با نماد رتاپ پذیرفته شد.
ترکیب سهامداری شرکت تجارت الکترونیک پارسیان
همانطورکه در نمودار فوق مشاهده می‌کنید، سهامدار عمده این شرکت گروه پارسیان بوده و مانند اکثر شرکت‌های فعال در این صنعت، سهامدار عمده آن بانک می‌باشد.
فعالیت اصلی شرکت تجارت الکترونیک پارسیان فروش شارژ تلفن همراه، اجاره دستگاه کارتخوان و کارمزد دریافتی از عملیات شاپرک می‌باشد که ترکیب آن در دو نمودار زیر نمایش داده شده است.
تحلیلگر بنیادی : امید بابایی
--
همانطورکه در نمودارهای فوق مشاهده می‌کنید بخش اعظم درآمد شرکت از محل فروش شارژ تلفن همراه و اینترنت می‌باشد. این لاین درآمدی شرکت لاین پر سودی نبوده و در واقع درآمد این محل از طریق تخفیفی است که اپراتورهای تلفن همراه به شرکت اعطا می‌کنند و پبهای تمام شده آن 97 درصد می‌باشد و سود ناچیزی (3 درصد) برای شرکت دارد.
به علت عدم تغییر در فرمول قیمت‌گذاری کارمزد شبکه شاپرک از سال 1391، درآمد شرکت از محل کارمزد دریافتی از این محل رشد چشمگیری نداشته و سهم این درآمد از کل درآمد شرکت نزولی بوده است. طبق آخرین اخبار غیر رسمی به نظر می‌رسد قرار است در آینده نزدیک این فرمول تغییر کند که به تفضیل در بخش بعدی به آن پرداخته شده است.
بعد از درآمد از محل فروش شارژ و کارمزد شبکه شاپرک، اجاره دستگاه‌های کارتخوان لاین درآمدی شرکت می‌باشد که توسط بانک پذیرنده دستگاه کارتخوان به شرکت‌های PSP پرداخت می‌شود. این درآمد تابع قیمت اجاره و تعداد دستگاه‌های فعال می‌باشد که روند آن در نمودارهای زیر نمایش داده شده است.
همانطورکه در نمودار فوق مشاهده می‌کنید، علی‌رغم کاهش تعداد دستگاه کارتخوان فعال در سال 1401 نسبت به 1400، روند صعودی بوده و طبق آخرین افشاء اطلاعات در کدال، شرکت اقدام به خرید 90 هزار دستگاه کارتخوان جدید از زیر مجموعه خود (تجارت الكترونيك پارسيان كيش) نموده است که به نظر می‌رسد مجددا تعداد دستگاه‌های فعال را افزایش دهد.
همانطورکه در نمودار فوق مشاهده می‌کنید نرخ اجاره هر دستگاه صعودی بوده اما میانگین نرخ رشد آن حدود 11 درصد است در حالی‌که هزینه‌های نگهداری هر دستگاه به صورت تورمی رشد نموده است.
---
همانطورکه در نمودارهای فوق مشاهده می‌کنید اگرچه اجاره دستگاه کارتخوان سود زیادی برای شرکت نداشته، اما باعث شده حجم تراکنش‌های شرکت افزایش یافته و در نتیجه درآمد کارمزد تراکنش را افزایش دهد.
طرح اصلاح نظام کارمزد پرداخت
در نظام کارمزد قدیم برای انجام هر تراکنش بانک پذیرنده 1 درصد ارزش تراکنش با سقف و کف 250 و 50 تومان و بانک صادرکننده کارت عدد ثابت 25 تومان را به عنوان کارمزد تراکنش به شرکت PSP یا Payment Service Provider (شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیک) پرداخت می‌کرد و این فرمول از سال 1391 تا کنون بدون تغییر بوده است. در طرح اصلاح کارمزد که اخبار آن به صورت غیر رسمی منتشر شده، مقرر شده است که بانک پذیرنده 0.0005 (پنج ده هزارم) مبلغ تراکنش، پذیرنده 0.0002 (دو ده هزارم) مبلغ تراکنش با سقف 120 و 4000 تومان و بانک صادرکننده کارت عدد ثابت 24 تومان را به عنوان کارمزد به شرکت‌های PSP پرداخت کنند.
در صورت تصویب این طرح امکان رشد سودآوری شرکت‌های PSP بسیار زیاد خواهد بود و تا چند سال با رشد نقدینگی (که روی مبلغ تراکنش تاثیر مستقیم دارد) و حجم تراکنش اهرم زیادی داشته و بدون افزایش بهای تمام شده و تغییر در نرخ کارمزد، درآمد آن‌ها رشد خواهد کرد.
روند حاشیه سود شرکت
همانطورکه در نمودار فوق مشاهده می‌کنید به علت عدم اصلاح نظام کارمزد شاپرک از سال 1391، حاشیه سود این شرکت در بازه ده ساله روندی نزولی به خود گرفته و در صورت استمرار شرایط فعلی شرکت در سال‌های آتی زیان ده خواهد شد.
جدول کانسلیم شرکت
| سال تقویمی | سال ۱۳۹۷ | سال ۱۳۹۸ | سال ۱۳۹۹ | سال ۱۴۰۰ | سال ۱۴۰۱ |
| عملکرد 3 ماهه اول | 257,627 | 498,863 | 487,051 | 868,832 | 483,023 |
| درصد تغییرات سود 3 ماهه اول | - | 94% | -2% | 78% | -44% |
| عملکرد 3 ماهه دوم | 385,287 | 378,295 | 973,876 | 897,027 | 970,420 |
| درصد تغییرات سود 3 ماهه دوم | - | -2% | 157% | -8% | 8% |
| عملکرد 3 ماهه سوم | 473,100 | 365,929 | 669,918 | 815,945 | 156,083 |
| درصد تغییرات سود 3 ماهه سوم | - | -23% | 83% | 22% | -81% |
| عملکرد 3 ماهه چهارم | 300,655 | 651,304 | 1,511,896 | 801,639 | 593,978 |
| درصد تغییرات سود 3 ماهه چهارم | - | 117% | 132% | -47% | -26% |
| عملکرد سالانه | 1,416,669 | 1,894,391 | 3,642,741 | 3,383,443 | 2,203,504 |
| درصد تغییرات سود سالانه | - | 34% | 92% | -7% | -35% |
همانطورکه در جدول فوق مشاهده می‌کنید، شرکت تجارت الکترونیک پارسیان با نماد رتاپ از نظر استراتژی کانسلیم نماد جذابی برای سرمایه‌گذاری نمی‌باشد چون علاوه بر اینکه سود آخرین فصل این شرکت از سود فصل مشابه آن در سال گذشته کمتر بوده و سود سالانه آن در دو سال گذشته روند نزولی داشته، سود آخرین فصل آن نیز نسبت به سود 4 فصل گذشته شرکت در سال 1401 بالاترین مقدار نبوده است و هر سه شرط این استراتژی را نقض کرده است.
لازم به ذکر است در صورت اصلاح نظام کارمزد به احتمال قوی سود سال 1402 شرکت صعودی شده و به صورت آینده‌نگر ارزش بررسی بیشتری دارد.
برآورد سود سال 1402
| سال مالی | سالانه منتهی به 1398 | سالانه منتهی به 1399 | سالانه منتهی به 1400 | سالانه منتهی به 1401 | پیش‌بینی 1402 |
| درآمدهای عملیاتی | 11,515,605 | 22,346,218 | 31,425,580 | 36,125,328 | 58,506,044 |
| بهای تمام شده | -9,143,429 | -18,553,737 | -27,384,733 | -33,609,507 | -49,476,745 |
| سود ناخالص | 2,372,176 | 3,792,481 | 4,040,847 | 2,515,821 | 9,029,299 |
| اداری و عمومی | -575,656 | -1,029,077 | -735,047 | -1,152,761 | -1,498,589 |
| سایر درآمدها | 218,742 | 565,266 | 208,500 | 736,718 | 678,039 |
| سایر هزینه‌ها | 0 | -145,308 | -5,868 | -198,066 | 0 |
| سود عملیاتی | 2,015,262 | 3,183,362 | 3,508,432 | 1,901,712 | 8,208,749 |
| هزینه‌های مالی | -138,160 | -70,245 | -171,725 | -265,411 | -400,000 |
| سایر درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی | 453,627 | 1,209,506 | 831,045 | 663,699 | 750,000 |
| سود قبل بهره و مالیات | 2,330,729 | 4,322,623 | 4,167,752 | 2,300,000 | 8,558,749 |
| مالیات | -386,338 | -679,882 | -784,309 | -96,496 | -1,805,925 |
| سود خالص | 1,944,391 | 3,642,741 | 3,383,443 | 2,203,504 | 6,752,824 |
همانطورکه پیش‌تر بیان شد شرکت سه لاین درآمدی اصلی دارد که به شرح زیر می‌باشد.
- درآمد اجاره دستگاه‌های کارتخوان: به منظور برآورد درآمد شرکت از این محل در سال 1402 فرض شده است شرکت مجموعا 1150 هزار دستگاه کارتخوان فعال داشته باشد که اجاره هر کدام حدود 340 هزار تومان فرض شده است. ( این عدد برای سال 1401، 282 هزار تومان بوده است)
- درآمد کارمزد دریافتی از عملیات شاپرک و شتاب: در تحلیل فرض شده است فرمول محاسبه نرخ کارمزد اصلاح شده و مطابق فرمول جدید محاسبه گردد و فرض شده است تعداد تراکنش خرید حدود 6600 میلیون تراکنش باشد (سال گذشته حدود 6200 میلیون تراکنش بوده است)
- درآمد حاصل از فروش شارژ تلفن همراه و اینترنت: فرض شده است با میانگین نرخ رشد هندسی 6 سال گذشته رشد نماید.
به منظور محاسبه هزینه‌های شرکت در سال مالی منتهی به 1402 (بهای تمام شده، هزینه‌های اداری و عمومی و …) فرض شده است حقوق و دستمزد 30 درصد و تورم عمومی 50 درصد باشد و هزینه‌هایی مانند بهای تمام شده شارژ تلفن همراه، کارمزد پرداختی بابت جذب تراکنش ، کارمزد بازاریابی و نصب کارتخوان و ... متناسب با درآمد آن محل محاسبه شده است.
روند ارزش بازار دلاری نماد رتاپ
همانطورکه در نمودار فوق مشاهده می‌کنید، علی‌رغم رشد قیمتی این نماد در سال 1402، همچان ارزش بازار دلاری این شرکت از میانگین 10 ساله خود پایینتر بوده و حتی در صورت تثبیت نرخ دلار در محدوده فعلی، این نماد پتانسیل بازدهی بالای 50 درصدی دارد.
روند P/E TTM نماد رتاپ
با توجه به کاهش حاشیه و مقدار سود خالص شرکت در سال 1401 و رشد قیمت این نماد در سال جاری، p/e ttm این نماد رشد چشمگیری داشته است. در صورت تصویب طرح اصلاح نظام کارمزد، p/e ttm این نماد در فصل‌های بعدی تعدیل خواهد شد.
روند سود تقسیمی نماد رتاپ
همانطورکه در نمودار فوق مشاهده می‌کنید، در نیمه ابتدایی دهه 90 شمسی که وضعیت سودآوری شرکت مطلوب بود، شرکت اکثر سود خود را توزیع می‌نمود اما در نیمه دوم دهه 90 و همزمان با کاهش حاشیه سود، شرکت قسمت کمتری از سود خود را توزیع نمود.
با توجه به خرید 90 هزار دستگاه کارتخوان در سال 1402، به نظر می‌رسد در مجمع سال مالی منتهی به 1401 شرکت تقسیم سود حداقلی داشته باشد.
جمع‌بندی
به صورت کلی شرکت‌های گروه نرم افزار و خدمات الکترونیک در ایران مانند کل دنیا P/E های بالاتری نسبت به شرکت‌های تولیدی دارند چرا که این شرکت‌ها قابلیت مقیاس‌پذیری دارند به این صورت که با رشد درآمد این شرکت‌ها به صورت مستقیم سود آن‌ها افزایش خواهد یافت چرا که عمدتا هزینه‌های ثابتی دارند که با مقدار فروش رابطه‌ای ندارد.
با توجه به بلوغ صنعت پرداخت در ایران و داشتن سهم بازار مشخص هر شرکت، به نظر می‌رسد تنها اهرم رشد درآمد این شرکت‌ها اصلاح نظام کارمزد باشد که سودآوری این شرکت‌ها را به شکل زیادی تغییر می‌دهد و در صورت تایید اخبار غیر رسمی منتشر شده که در متن فوق به آن اشاره شد، این امکان برای این شرکت‌ها به وجود خواهد آمد که تا چند سال بدون دریافت افزایش نرخ و تغییر فرمول و با رشد نقدینگی یا تعداد تراکنش، درآمد و سود خود را به صورت چشمگیری افزایش دهند.
