آیا سبدگردانی از معامله شخصی بهتر است ؟

سبدگردانی (Portfolio Management Service) فرایندی است که طی آن سبدگردان با اتکا به دانش و تجربه خود، سرمایه سهامدار را در میان چند سهم جا به جا می‌کند. برای درک بهتر سبدگردانی لازم است، به تعریف سبد سرمایه‌گذاری بپردازیم.

تعریف سبد یا پرتفوی

سبد، پرتفوی یا پرتفولیو (Portfolio) متشکل از سهام شرکت‌هایی است که فرد در آنها سرمایه گذاری کرده است. ممکن است فرد با سرمایه گذاری در اوراق مشارکت، اوراق اجاره یا سهام شرکت‌های مختلف، سبدی متنوع تشکیل دهد. همچنین، فرد می‌تواند سبدی غیر متنوع متشکل از سهام دو یا سه شرکت داشته باشد.

در سال 1950 هری مارکوئیتز، اولین کسی بود که مفهوم پرتفولیو و ایجاد تنوع را به‌ صورت علمی بیان کرد. اهمیت تشکیل سبد متنوع در کاهش ریسک سرمایه گذار است. بهتر است سهام شرکت‌های مختلف را در سبد خود داشته باشید، در این صورت، اگر قیمت یکی از سهم‌ها کاهش یابد، دیگری زیان آن را پوشش می‌دهد. زمانی که شما تمام سرمایه خود را تنها به یک سهم اختصاص می‌دهید، اصطلاحاً همه تخم مرغ های خود را در یک سبد چیده‌اید!
مطالعه همه جانبه‌ پرتفولیو، مدیریت پرتفولیو یا پرتفوی نام دارد. قانون اول مدیریت پرتفوی، ایجاد تنوع است. سبد متنوع، نیازمند بررسی مداوم وضعیت سهام تشکیل دهنده آن است. نکته اینجاست که، همه افراد دانش یا فرصت کافی برای بررسی سهام چند شرکت مختلف را ندارند، در اینصورت، از دو طریق می‌توان اقدام به سرمایه گذاری نمود:

1. از طریق صندوق های سرمایه گذاری
2. استفاده از خدمات سبدگردانی

تعریف سبدگردانی

سبدگردانی، نوعی سرمایه گذاری غیرمستقیم است. این روش، برای افرادی مناسب است که تخصص و زمان کافی برای سرمایه گذاری مستقیم را ندارند. سبدگردانی ، یعنی شما مدیریت پرتفوی خود را به یک فرد با‌تجربه (سبدگردان) بسپارید. سبدگردان با دانش و تجربه خود در معامله‌گری در مورد خرید، فروش یا نگهداری سهام سرمایه‌گذار تصمیم‌گیری می‌کند. به عبارت دیگر، در فرایند سبدگردانی یک شخصیت حقوقی متخصص در بورس که سبدگردان نام دارد، طی عقد قرارداد با سرمایه گذار، مدیریت پرتفوی او را در اختیار می‌گیرد. سبدگردان به نام خود فرد (حقوقی یا حقیقی) سبدی از سهام را تشکیل می‌دهد و در برابر مدیریت دارایی او کارمزد دریافت می‌کند. شرکت‌های سبدگردان برای انجام این کار لازم است از سازمان بورس و اوراق بهادار (سبا) مجوز دریافت نمایند. همچنین، موظفند از نیروی متخصص در این زمینه استفاده کنند.

مزایای سبدگردانی

از مهم ترین مزایای سبدگردانی اختصاصی بودن آن است. یعنی هر سرمایه گذار با توجه به ریسک پذیری و میزان دارایی، سبدی مختص خود خواهد داشت. سبدگردانی برای سرمایه گذاران مزایای دیگری نیز دارد. در ادامه هر یک را نام برده و توضیح خواهیم داد:

1- انعطاف پذیری

در سبدگردانی، سرمایه گذار به صورت روزانه به پرتفوی خود دسترسی دارد. او می‌تواند عملکرد سبدگردان را تحت نظر داشته و در صورت تمایل به تغییر استراتژی معامله، آن را با مدیر پرتفوی خود در میان بگذارد. از سویی، سبدگردانی ترکیب متنوعی از دارایی‌های مالی را در بر می‌گیرد. در نتیجه، شما می‌توانید ترکیبی از اوراق با درآمد ثابت، صندوق‌های طلا، گواهی‌های کالایی و سهام شرکت‌های پذیرفته در بورس را در سبد خود داشته باشید. این انعطاف پذیری در سبدگردانی، نگرانی نوسانات بازارهای موازی را برطرف خواهد کرد.

2- عدم نیاز به دانش خاص

یکی از چالش‌های سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه، عدم آگاهی و ناتوانی در تحلیل سهام و بازارهای بورسی است. همین امر سبب می‌شود که، سرمایه‌گذار نداند کدام سهام مناسب سرمایه‌گذاری است؟ زمان مناسب ورود یا خروج از سهم را چگونه می‌توان تشخیص دهد؟ چه زمانی باید سهامداری کرد؟ و یا سایر مسائلی از این قبیل که، سبدگردان با به دست گرفتن پرتفوی شما به عنوان یک نیروی متخصص و باتجربه، تمام این بررسی‌ها را انجام می‌دهد.

3- عدم نیاز به صرف زمان

سبدگردان، با تخصص و مهارت خود، پرتفوی شما را مورد بررسی همه جانبه قرار می‌دهد. در نتیجه، دیگر شما نیاز به صرف زمان برای جستجوی بازار، بررسی عملکرد شرکت‌ها، تحلیل مسائل سیاسی و اقتصادی و ... ندارید.

4- مدیریت حرفه ای پرتفوی

از مزایای ویژه سبدگردانی برای سرمایه گذار این است که، پرتفوی خود را به تیمی مجرب و حرفه‌ای می‌سپارید. مدیریت پرتفوی توسط مدیران حرفه‌ای، سبب کاهش ریسک در سرمایه گذاری شما می‌شود. تیم‌های سبدگردانی با سال‌ها تجربه در این زمینه، تسلط زیادی بر صنایع و شرکت‌ها داشته و با اتکا به واقعیات حاصل شده از تحلیل‌های حرفه‌ای خود، سرمایه گذاری پربازدهی برای شما به ارمغان خواهند آورد.

5- عدم وجود تضاد منافع

از آنجایی که کارمزد متغیر سبدگردان در گرو سودآوری بیشتر برای سرمایه گذار است، تصمیمات او در راستای سود و بازدهی بیشتر برای سرمایه گذار خواهد بود. به عبارتی، منافع سبدگردان موازی با منافع سرمایه گذار است و از یکدیگر جدا نیستند.

6- معافیت مالیاتی

سودی که سرمایه گذار از طریق سبدگردانی بدست می‌آورد، مشمول مالیات نمی‌گردد. معافیت از مالیات بطور مستقیم بر سرمایه گذاران اثر نمی‌گذارد، اما موجب ایجاد انگیزه در آنها خواهد شد.

معایب سبدگردانی

سبدگردانی در کنار مزایایی که ذکر شد، می‌تواند معایبی نیز برای سرمایه گذار داشته باشد. در ادامه، به آن ها اشاره خواهیم کرد:

انتخاب سبدگردان

اگر شما سبد خود را به سبدگردان نامناسب و غیر متخصص واگذار نمایید، ممکن است خسارات سنگین و حتی غیر قابل جبران متوجه سرمایه شما شود. قبل از انتخاب سبدگردان، زمان کافی را برای انتخاب بهترین آن اختصاص دهید. دقت داشته باشید، شرکتی که انتخاب می‌نمایید، حتماً تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار باشد.

حداقل سرمایه برای سبدگردانی

حداقل سرمایه لازم برای افتتاح حساب در شرکت‌های سبدگردانی ، معمولا ً پنجاه میلیون، صد میلیون، گاهی یک میلیارد تومان و حتی بیشتر می‌باشد. این رقم در شرکت های سبدگردانی متغیر است، اما اکثر آنها سرمایه زیر صد میلیون تومان را نمی‌پذیرند.

معیارهای انتخاب سبدگردان

مهم‌ترین قسمت سرمایه گذاری به این روش، انتخاب سبدگردان مناسب است. بطور کلی برای انجام این کار، چهار معیار اصلی باید مورد توجه قرار گیرد:

1. سابقه: هرچه شرکت سبدگردان باتجربه و باسابقه باشد، تسلط او بر بازار بیشتر خواهد بود، در نتیجه می‌توان به بازدهی بالاتر امیدوار بود.
2. میزان بازدهی کسب شده در دوره های گذشته: بررسی میزان بازدهی سبدگردان در دوره‌های قبل، موفقیت یا عدم موفقیت عملکرد آنها را به ما نشان می‌دهد.
3. تیم تحلیل متخصص: اینکه شرکت سبدگردان از افراد مجرب و متخصص در تیم خود استفاده نماید، در میزان موفقیت آنها موثر خواهد بود.
4. خوش نامی: شنیدن نظرات مشتریان این شرکت‌ها می‌تواند در انتخاب یک سبدگردان مناسب به ما کمک کند. در قسمت شرکت های سبدگردان سایت نظارت امکان بررسی و مقایسه آنها را برای شما فراهم کرده‌ایم.

بررسی گزارش عملکرد شرکت های سبدگردان از سال 1391 الی 1397

تفاوت سپردن سرمایه به سبدگردان با سپرده گذاری در بانک

با سپرده گذاری در بانک، شما سرمایه خود را در برابر دریافت سودی ثابت به بانک می‌سپارید. شما می‌توانید مطمئن باشید که به سودی ثابت، دست می‌یابید. اگر فردی ریسک پذیر نیستید، این روش می‌تواند تا حدودی پاسخگوی نیاز شما باشد. با کمی ریسک و سپردن سرمایه خود به یک مدیر پرتفوی حرفه‌ای، بازدهی بسیار بیشتر از سود بانکی دریافت می‌کنید.
از محدودیت‌های سپرده گذاری در بانک این است که، تا زمانی مشخص، به عنوان مثال یک سال، حق برداشت پول خود را نخواهید داشت.
اگر قصد برداشت پول خود قبل از زمان معین را داشته باشید، جریمه خواهید شد و به جای سود بلندمدت، تنها سود کوتاه مدت به شما تعلق خواهد گرفت.

در سبدگردانی ، علاوه بر حفظ اصل پول شما، مدیر پرتفوی تلاش می‌کند سودی بیشتر از سود بانکی به شما پرداخت کند. از طرفی شما در سهام شرکتها و صنایعی سرمایه گذاری می‌کنید که می‌تواند ارزش سرمایه شما را در مقابل تورم جامعه حفظ کند، این در حالی است که، سپرده گذاری در بانک، ارزش پول شما را در مقابل تورم حفظ نخواهد کرد.

تفاوت صندوق های سرمایه گذاری و خدمات سبدگردانی

1. مالکیت سهام: در سبدگردانی ، سرمایه گذار مستقیماً مالک سهام و دارایی خود بوده و سبدگذار تنها به نیابت از او اقدام به خرید و فروش می‌نماید، در حالی که در صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه گذار به صورت غیرمستقیم مالک سهام خریداری شده توسط صندوق سرمایه گذاری است.
2. نظارت بر معاملات: در سبدگردانی ، سرمایه گذار در جریان استراتژی معاملات خواهد بود. او به صورت روزانه از معاملات انجام شده آگاهی می‌یابد. در صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه گذار قادر به رصد عملکرد صندوق به صورت روزانه نخواهد بود. او از میزان و نوع سهام خریداری شده توسط صندوق اطلاع نمی‌یابد.
3. اختصاصی بودن سرمایه گذاری: مدیر پرتفوی، خرید و فروش را با توجه به ریسک پذیری سرمایه‌ گذار که مختص خود او می‌باشد، انجام می‌دهد، در حالی که مدیر صندوق، خرید و فروش را با توجه به سود و زیان و ریسک‌پذیری کل سرمایه‌ گذاران صندوق انجام می‌دهد. در صندوق ها، مدیر صندوق معمولاً با پایین‌ترین میزان ریسک، خرید را انجام می‌دهد.
4. در سرویس‌های سبدگردانی ، چیدمان پرتفوی یک جوان 35 ساله با سطح مالی متوسط در مقایسه با یک سالمند با توانایی مالی بالا با یکدیگر تفاوت دارند.
5. هزینه ها: هزینه‌های پرداختی در این خدمات نسبت به صندوق‌های سرمایه گذاری بیشتر است، زیرا خدمات در سبدگردانی به صورت اختصاصی اما در صندوق‌های سرمایه گذاری به صورت جمعی ارائه می‌شوند.
6. حداقل میزان سرمایه گذاری: در صندوق‌ها، کافیست حداقل یک واحد از صندوق را خریداری کنید. در صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، هر واحد حدود صد هزار تومان است، در حالی که برای استفاده از سرویس سبدگردانی به حداقل سرمایه پنجاه میلیون تومان و بیشتر نیاز است.

قرارداد سبدگردانی و بندهای مهم آن

همانطور که گفتیم، سبدگردانی طی عقد قرارداد با یک شخصیت حقوقی صورت می‌گیرد. معمولاً کارگزاری‌ها به عنوان شخصیت حقوقی این خدمات را ارائه می‌دهند. لازم به ذکر است، هر کارگزاری مجوز سبدگردانی ندارد و سبدگردانی نیاز به اخذ مجوزی غیر از مجوز کارگزاری دارد.
این قرارداد، مانند سایر قراردادهای حقوقی از بندهای عمومی و اختصاصی تشکیل می‌شود. آگاهی از برخی بندهای اختصاصی این قرارداد برای سرمایه گذار ضرورت دارد. در ادامه، آنها را شرح خواهیم داد:

1- کارمزد سبدگردان

در این بند، نحوه تخصیص سود به سرمایه گذار بطور شفاف بیان می‌شود. دو عامل در تعیین میزان کارمزد مؤثر هستند:

1. قرارداد با مشتری
2. مصوبات سازمان بورس و اوراق بهادار

* کارمزد سبدگردانی متغیر است و با توافق شرکت و مشتری هنگام عقد قرارداد تعیین می‌شود.

به عنوان مثال، طرفین توافق می‌کنند تا رسیدن به بازدهی 50%، سبدگردان فقط کارمزد ثابت یا کارمزد مدیریت را دریافت نماید. هنگامی که بازدهی 50% یا بیشتر حاصل شود، درصدی نیز به شرکت تحت عنوان کارمزد عملکرد تعلق می‌گیرد.

2- گزارش دهی

سبدگردان موظف است سرمایه گذار را از جزئیات معاملات خود مطلع سازد. گزارش در مقاطع مشخص (روزانه، هفتگی، ماهانه و یا سالانه) که به توافق طرفین رسیده است، ارائه می‌شود.

3- راه ارتباطی

در قرارداد باید راههای ارتباطی سبدگردان با سرمایه گذار مشخص شود. شرکت از این مجاری ِارتباطی، بیشتر در ارائه گزارش به سرمایه گذار استفاده می کند.

4- برداشت و واریز وجه

سرمایه گذار، می‌تواند در طول مدت قرارداد، بخشی از سرمایه خود را مطالبه کند. همچنین، سرمایه گذار می‌تواند در طول قرارداد به میزان سرمایه خود اضافه نماید. چگونگی برداشت وجه توسط سرمایه گذار و نیز واریز وجه جدید باید در قرارداد ذکر شده و مورد توافق طرفین قرار گیرد.

5- محرمانه بودن اطلاعات

این بند به محرمانه بودن اطلاعات سرمایه گذار اشاره دارد. اطلاعات سرمایه گذار جز با رضایت کتبی او نباید افشا شود. البته، این اطلاعات در صورت لزوم باید در اختیار سازمان بورس یا بازرسین قانونی قرار گیرد.

نحوه محاسبه سود

سود این خدمات با توجه به دوره زمانی و نوسانات بورس غیرقابل پیش بینی و متغیر است. مدیر پرتفوی از شما فقط کارمزد مدیریت را (که مبلغی ناچیز است) دریافت می‌کند، مگر زمانی که سودی بیشتر از سود بانکی حاصل شده باشد. بنابراین، تمام تلاش خود را در راستای کسب حداکثر بازدهی برای شما خواهد کرد.

احتیاط !

اگر قصد دارید سرمایه خود را به سبدگردان بسپارید، نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:

• نهادهای مالی برای ارائه خدمات مدیریت پرتفوی سهامداران، ملزم به اخذ مجوز از سازمان بورس می‌باشند.
• به هیچ فرد حقیقی مجوز داده نمی‌شود.
• به جهت آگاهی مشتری از جریان عملکرد مدیریت پرتفوی خود و همچنین جلوگیری از کلاهبرداری تدابیری اندیشیده شده است. برخی از این تدابیر عبارتند از: ارائه نام کاربری و رمز عبور به مشتری، کد سبدگردانی اختصاصی، شماره حساب به نام مشتری و …