بازار مالی ارز خارجی که تحت عنوان فارکس شناخته میشود، نقشی حیاتی در اقتصاد جهانی و دیگر بازارهای مالی ایفا می‌کند. به دلیل نقشی که کشورها در اقتصاد جهانی دارند، ارزش ارزی متفاوتی نیز دارند. بنابراین تجارت ارزهای مختلف نه تنها برای دولت‌ها، بلکه برای مشاغل، سرمایهگذاران و .... در سراسر جهان اهمیت زیادی دارد. حجم بالا و ورود و خروج به هر یک از ارزهای عمده دنیا در کسری از ثانیه، باعث شده است که افراد زیادی در سراسر دنیا خواستار سرمایه‌گذاری در این بازار باشند. اما تعریف فارکس چیست و مزایا و معایب فارکس چیست؟ در ادامه با ما همراه باشید تا با این بازار مالی آشنا شوید.
بازار فارکس چیست؟
فارکس به معنی بازار تبادل ارزهای خارجی است. بازار جهانی ارز یا forex در سال 1971 فعالیت خود را آغاز کرده است. بازار تبادل ارزی جهانی یا فارکس، مکان فیزیکی مشخصی ندارد و معامله‌گران و کاربران آن از طریق شبکه‌های الکترونیکی اقدام به خرید و فروش می‌کنند. اصلی‌ترین دارایی که در این بازار معامله می‌شوند شامل: سهام شرکت‌های آمریکا، تمام جفت ارزها، ارز دیجیتال، طلا، نفت و ... است. با این وجود که تمام این دارایی‌ها در فارکس قابلیت معامله دارد، اما جفت ارزها اصلی‌ترین مورد معامله در این بازار است.
برای اینکه بدانید معاملات فارکس در کجا انجام میشود باید مراکز عمده معاملات ارزی در جهان را بشناسید. از جمله این مراکز اصلی می‌توان به کشورهای انگلستان، آمریکا و ژاپن اشاره کرد. در این بازارها روزانه تریلیون‌ها دلار معامله صورت می‌گیرد که در نوع خود بسیار چشمگیر است.
مفهوم نرخ تبدیل (Exchange rate) در بازار فارکس
در بازار جهانی فارکس می‌توان هر ارز را به میزان برابری با ارز دیگر معامله کرد که به این کار، تبدیل نرخ (Exchange rate) می‌گویند. در بازار فارکس با استفاده از نرخ تبدیل می‌توانید تمام ارزها را به یکدیگر تبدیل کنید. هدف اصلی بازار فارکس، سنجش ارزها و محاسبه نرخ برابری ارزها است.
نحوه معامله در بازار فارکس چطور است؟
در بازار فارکس ارزهای مختلف با یکدیگر معامله می‌شوند که به اصطلاح به آن ارزها جفت ارز می‌گویند. نرخ تبدیل جفت ارزها و روند معاملات رابطه مستقیمی با وضعیت اقتصادی و سیاسی هر کشور دارد. پس از شناخت مفاهیم فارکس برای معامله در این بازار جهانی نیاز به بروکر دارید. بروکر یا کارگزاری واسطه بین معامله‌گران و بازار فارکس است. به عبارتی کار اصلی این کارگزاری‌ها ارسال سفارش معامله‌گران به بازار جهانی است.
قبل از هر معامله باید اطلاعات کافی در خصوص روند قیمت ارزها داشته باشید. این اطلاعات از طریق نرم‌افزارهایی که اطلاعات و نرخ ارز را به صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهند، قابل مشاهده است.
نمونه‌ای از جفت ارزها که در این بازار معامله میشود عبارتند از:
- EUR/USD (میزان برابری یورو در مقابل دلار)
- GBP/USD (میزان برابری پوند در مقابل دلار)
- USD/CHF (میزان برابری دلار در مقابل فرانک سوئیس)
- USD/JPY (میزان برابری دلار در مقابل ین ژاپن)
زمان انجام معاملات در بازار فارکس
طبق تقویم کاری بین‌المللی، بازار فارکس از یکشنبه تا جمعه به صورت 24 ساعته فعال است. این بازار بر اساس معاملات به پنج بخش: سیدنی، ژاپن، فرانکفورت، لندن و نیویورک تقسیم میشود. انجام معاملات در هر یک از این بخش‌ها هیچ محدودیتی ندارد. ساختار 24 ساعته بازار فارکس برای معامله‌گرانی که مشغله کاری زیادی دارند، بسیار با اهمیت است. زیرا در هر ساعتی می‌توانند اقدام به معامله کنند.
تعریف حجم معاملات در بازار تبادل ارزها
ارزش معاملات روزانه فارکس، هر سه سال یکبار انتشار پیدا می‌کند. در سال 2019 این ارزش به 6.6 میلیارد دلار رسیده است که در مقایسه با سال 2016 حدود 1.6 میلیارد دلار افزایش داشته است. هر چه حجم معاملات در یک بازار بیشتر باشد، امنیت سرمایه نیز بیشتر خواهد بود. جدول زیر، میزان حجم معاملات در بازار فارکس را در سال‌های مختلف نشان می‌دهد.
پر معامله‌ترین جفت ارز در این بازار یورو به دلار (EUR/USD) و دلار به ین (USD/JPY) بوده و به همین دلیل 85% از معاملات انجام شده در بازار وابسته به دلار و بعد از آن به ترتیب به یورو، ین و پوند بستگی دارد. در نتیجه، بیشتر معامله‌گران فارکس در این بازار به معامله این ارزها می‌پردازند.
مزایا معاملات فارکس چیست؟
همه افراد در هر نقطه از دنیا می‌توانند در بازار فارکس معامله کنند. بیشترین دلیل علاقه افراد به این بازار، حجم بالای نقدشوندگی است. حجم بالای معاملات در بازار تبادل ارزها از مزیت‌های دیگر این بازار به حساب می‌آید. توانایی تبدیل ارزها به طور کارآمد برای عملیات تجاری جهانی و تقویت رشد اقتصادی ضروری است.
بازارهای فارکس علاوه بر حمایت از تجارت بین‌المللی، دولت‌ها را قادر می‌سازد تا ارزهای خود را به طور مؤثر مدیریت کنند.
فارکس فرصت‌های سودآوری را برای سرمایهگذاران فراهم می‌کند. به این منظور یک فرد میتواند برای سود بردن از نوسانات نرخ ارز در معاملات فارکس شرکت کند.
با پیشرفت تکنولوژی، بازار فارکس 24 ساعت شبانه روز در دسترس است که سرمایهگذاران را قادر می‌سازد تا ارزهای خود را به صورت شبانه‌روزی معامله کنند.
فارکس نقش مهمی در تعیین ارزش نسبی ارزها داشته و تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای مالی جهانی دارد. نرخ ارز بر رقابت کشورها در بازار صادرات نیز تاثیر می‌گذارد.
نوسانات در نرخ فارکس بر قیمت کالاها و بر نرخ تورم و ساختار هزینه صنایع تأثیر می گذارد. بنابراین، فارکس تأثیر زیادی بر سیستم مالی جهانی داشته و بر نرخ بهره و جریان سرمایه تأثیر می‌گذارد.
معایب بازار فارکس چیست؟
با این وجود که بازار فارکس فرصت هایی را برای افراد و موسسات فراهم می‌کند تا از نوسانات ارز سود ببرند، اما به دانش، تجربه و مدیریت ریسک بسیاری نیاز دارد. درک مفاهیم فارکس برای فعالیت در این فضا ضروری و در عین حال وقت گیر است.
بازار فارکس ممکن است کاملا شفاف نباشد. معامله‌گر ممکن است هیچ کنترلی بر نحوه انجام سفارش خود نداشته و یا بهترین قیمت را مشاهده نکند. بنابراین فارکس برای همه شرایط یکسانی ایجاد نخواهد کرد.
نرخ‌های فارکس می‌توانند تحت تاثیر عوامل متعددی قرار گرفته و به شدت تغییر مثبت یا منفی را تجربه کنند. به دلیل سیاست یا اقتصاد جهانی تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجه‌گیری قابل اعتماد برای ایجاد معامله دشوار است.
اکثر معاملات فارکس با استفاده از تحلیل تکنیکال انجام می‌شوند. بنابراین عدم تخصص در زمینه تحلیل تکنیکال بازار فارکس یا اشتباهی کوچک میتواند منجر به ضرر و زیان بزرگی برای معامله‌گر شود.
به دلیل نوسان بالای این بازار بدون استراتژی معاملاتی به راحتی کنترل سرمایه از دست رفته که این میتواند ضرر و زیان‌های بزرگی را ایجاد کند.
اهرم یا لوریج یکی از ابزارهای معاملات در فارکس است. با این ابزار می‌توانید بیشتر از سرمایه‌ای که دارید ارز خریداری کنید. علاوه بر سود میزان زیان شما نیز با این ابزار میتواند چندین برابر شود.
انواع بخش‌های معاملاتی بازار فارکس
بازار فارکس به سه بخش اساسی تقسیم میشود:
- بازار آمریکا (US Session)
- بازار آسیا (Asian Session)
- بازار اروپا (European Session)
در جدول زیر زمان بازگشایی و بسته شدن هر یک بازارها نمایش داده شده است:
| بازار | زمان بسته شدن | زمان بازگشایی |
| بازار آمریکا (US Session) | ۲۱:۰۰ | ۱۶:۳۰ |
| بازار آسیا (Asian Session) | ۱۶:۳۰ | ۰۸:۰۰ |
| بازار اروپا (European Session) | ۰۸:۰۰ | ۰۰:۰۰ |
در ساعاتی که بازارها با هم تداخل دارند، حجم معاملات به بیشترین مقدار خود میرسد، در نتیجه حرکتهای اصلی بازار در این ساعات رخ می‌دهد. بیشترین زمان حجم معاملات در زمان بازارهای آمریکا و لندن اتفاق میافتد که به وقت ایران از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب می‌باشد. در نتیجه، بهترین زمان معامله، این ساعت از بازار می‌باشد.
معاملات CFD در بازار فارکس چیست؟
در بازار فارکس شما می‌توانید ارزش ارز یا کالایی را در تاریخ سررسید مشخص و با نرخ قیمت توافقی معامله کنید. در گذشته معاملات به صورت سنتی انجام می‌شدند و دو طرف توافق کرده و مبلغ کالای مورد نظر را به نرخ لحظه‌ای پرداخت می‌کردند. از نمونه‌های معاملات CFD می‌توان به معاملات فیوچرز اشاره کرد. در پایانِ این نوع معامله باید مابه‌التفاوت قیمت اولیه و نهایی را پرداخت یا آن را دریافت کنید.
مزایا و معایب معاملات CFD در بازار فارکس
مزایا و معایب معاملات CFD در بازار فارکس در جدول زیر به صورت خلاصه نمایش داده شده است:
| مزایا | معایب |
| استفاده از اهرم یا لوریج | ریسک بیشتر بخاطر داشتن اهرم (لوریج) |
| بازار دوطرفه (هم فروش و هم خرید) | نداشتن مالکیت فیزیکی در معاملات |
| نداشتن سر رسید در معاملات | پرداخت بهره بانکی در زمان باز بودن معاملات |
| نداشتن مالیات به‌علت نداشتن مالکیت | -------- |
سخن پایانی
فارکس به عنوان ستون تجارت و بازرگانی بین المللی عمل می‌کند. هر بار که یک تاجر یا شرکت درگیر معاملات برون مرزی میشود، ناگزیر نیاز به مبادله یک ارز با ارز دیگر داشته و برای تسهیل معاملات خود به فارکس متکی است. علاوه بر این نقدینگی زیاد و حجم معاملات بالا در بازار فارکس، آن را برای معامله‌گرانی که به دنبال سود بالقوه هستند، جذاب می‌کند. با این حال، مهم است توجه داشته باشید که تجارت فارکس شامل ریسک‌های قابل توجهی بوده که نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق، استراتژی و مدیریت ریسک دارد. در این مقاله به تعریف فارکس و مزایا و معایب فارکس پرداختیم تا با دید بهتر نسبت به معامله در این فضا اقدام کنید.
