بازار فارکس و مزایا و معایب آن | بازار فارکس برای سرمایه گذاری مناسب است؟

بازار فارکس چیست؟

کلمه فارکس (Forex) که مخفف (Foreign Exchange Market) می‌باشد، به معنی بازار تبادل ارزهای خارجی معرفی شده است. بازار جهانی ارز در سال ۱۹۷۱ فعالیت خود را آغاز کرده و با پیشرفت تکنولوژی از سال ۱۹۹۸ توسعه پیدا کرده است. از مراکز عمده معاملات ارزی در جهان می‌توان به کشورهای انگلستان، آمریکا و ژاپن اشاره کرد. در این بازارها روزانه تریلیون دلار معامله صورت می‌گیرد که بسیار چشمگیر می‌باشد.

بازار تبادل ارزی جهانی یا فارکس، مکان فیزیکی مشخصی ندارد و معامله‌گران و کاربران آن از طریق شبکه‌های الکترونیکی اقدام به معامله و خرید و فروش می‌کنند. بزرگترین کارگزاری‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند در کشورهای لندن، توکیو و نیویورک قرار دارند.

دارایی‌هایی که در این بازار معامله می‌شوند شامل: سهام‌های آمریکا، تمام جفت ارزها، ارز دیجیتال، طلا، نفت و ... می‌باشند. تمام این دارایی‌ها در یک کارگزاری فارکس قابل معامله است. در این بازار، می‌توان هر ارز را به میزان برابری با ارز دیگر معامله کرد که به این کار، تبدیل نرخ یا (Exchange rate) می‌گویند.

مفهوم نرخ تبدیل یا (Exchange rate)

در بازار فارکس با استفاده از نرخ تبدیل، می‌توانید تمام ارزها را به یکدیگر تبدیل کنید. به عنوان مثال، به ازای یک یورو، ۱.۱۳ دلار به شما تعلق می‌گیرد. به عبارت دیگر، اگر ۱۰۰،۰۰۰ یورو داشته باشید، می‌توانید با ۱۱۳،۰۰۰ دلار تبدیل نرخ کنید. هدف اصلی بازار فارکس ، سنجش ارزها و محاسبه نرخ برابری ارزها می‌باشد؛ همچنین به غیر از این ارزها، دارایی‌های مختلفی نظیر: نفت، طلا و ... که جزء فارکس نیستند نیز معامله می‌شوند.

نحوه معامله در بازار فارکس

همانطور که در بالا اشاره شد، در بازار فارکس ، نرخ ارزها با یکدیگر معامله می‌شوند که به اصطلاح به آن جفت ارز می‌گویند. در این بازار، همانند سایر بازارهای مالی، روند معاملات رابطه مستقیمی با وضعیت اقتصادی و سیاسی هر کشور دارد. برای اطلاع از رویدادهای اقتصادی چند سایت معتبر از جمله: fxstreet.com و forexfactory.com وجود دارند. علاوه بر آن، می‌توان از اطلاعات کارشناسان خبره نیز استفاده کرد.

کارگزاری‌ها واسطه بین معامله‌گران و بازار فارکس هستند. کار اصلی این کارگزاری‌ها ارسال سفارش معامله‌گران به بازار جهانی است. این اطلاعات از طریق نرم‌افزارهایی که نرخ ارز را به صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهند، قابل انتقال می‎‌باشند. از معروف‌ترین این نرم‌افزارها می‌توان به نرم افزار متاتریدر(Metatrader) اشاره کرد.

با توجه به گفته‌های بالا در بازار فارکس ، می‌توان از تحلیل تکنیکال و بنیادی استفاده کرد. نمونه‌ای از این جفت ارزها که در این بازار معامله می‌شود عبارتند از:

• EUR/USD (میزان برابری یورو در مقابل دلار)
• GBP/USD (میزان برابری پوند در مقابل دلار)
• USD/CHF (میزان برابری دلار در مقابل فرانک سوئیس)
• USD/JPY (میزان برابری دلار در مقابل ین ژاپن)

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تحلیل تکنیکال می‌توانید به مقاله تحلیل تکنیکال و اصول آن مراجعه کنید.

زمان انجام معاملات در بازار فارکس

طبق تقویم کاری بین‌الملی، بازار فارکس از یکشنبه تا جمعه به صورت ۲۴ ساعته فعال می‌باشد. این بازار بر اساس معاملات به پنج بخش: سیدنی، ژاپن، فرانکفورت، لندن و نیویورک تقسیم می‌شود. انجام معاملات در هر یک از این بخش‌ها هیچ محدودیتی ندارد. ساختار ۲۴ ساعته بودن بازار فارکس برای معامله‌گرانی که مشغله کاری زیادی دارند، بسیار با اهمیت است. زیرا در هر ساعتی که بخواهند، می‌توانند اقدام به معامله نمایند و نگرانی بابت باز و بسته شدن بازار نداشته باشند.

واحد اندازه‌گیری حجم معاملات در بازار فارکس

با توجه به حجم بالای معاملات در بازار جهانی فارکس، هفت نرخ برابر ارزها معمولاً تا چهار و یا پنج رقم اعشار محاسبه می‌شود. به رقم چهارم بعد از اعشار  پیپ (Pips) یا (Point) می‌گویند. به عنوان مثال، اگر قیمت یورو از ۱/۱۶۰۰به ۱/۱۶۰۲ افزایش یابد، گفته می‌شود که ارزش یورو نسبت به دلار 2 پیپ افزایش پیدا کرده است.

مفهوم پیپ (Pips)

به دلیل دارایی‌های زیاد با ارزهای پایه، پیپ مورد استفاده قرار گرفته و بسیار با اهمیت می‌باشد. به عبارتی، مبدا تمام معاملات در بازار مالی می‌باشد. برای مثال، اگر طلا به اندازه ۱۰ دلار افزایش پیدا کند، در واقع، ۱۰۰ پیپ افزایش پیدا کرده است. با توجه به مفهوم پیپ می‌توانید از مقدار سود خود و نوسانی که از بازار گرفته‌اید، اطلاعات کسب کنید.

در این معاملات به ازای هر جفت ارز دو قیمت تعیین می‌شود. اولین مورد، مربوط به قیمتی است که شما می‌توانید خرید انجام دهید که به آن Ask می‌گویند. قیمت بعدی مربوط به فروش می‌باشد که به آن Bid می‌گویند. همچنین هزینه‌ای که معامله‌گر بابت معامله می‌پردازد را اسپرد (Spread) می‌گویند.

مفهوم اسپرد(Spread)

اسپرد به دو صورت در بازار فارکس بیان می‌شود:

• با یک عدد
• درصدی از قیمت

به عنوان مثال، اسپرد دو جفت ارز یورو و دلار برابر با ۲۰ سنت و اسپرد در بیت کوین برابر با 5% می‌باشد. این دو عبارت، تفاوتی با هم ندارند، تنها نحوه بیان آنها متفاوت می‌باشد. اسپرد در بازارهای مالی مقدار ثابتی نیست و در حال نوسان در دامنه‌های خاص می‌باشد. زمانی که نقدینگی بازار کاهش می‌یابد و یا اتفاقی رخ می‌دهد، اسپرد شناور افزایش می‌یابد.
واحد اندازه‌گیری در بازار ارز، لات ( Lot) نامگذاری شده است. هر لات، معادل ۱۰۰۰۰۰ واحد ارز می‌باشد که اکثراً ۱۰ دلار سود و زیان در هر پیپ دارد.

حجم معاملات در بازار تبادل ارزها

ارزش معاملات روزانه فارکس، هر سه سال یکبار انتشار پیدا می‌کند. در سال ۲۰۱۹ این ارزش به ۶.۶ میلیارد دلار رسیده است که در مقایسه با سال ۲۰۱۶حدود ۱.۶ میلیارد دلار افزایش داشته است. هر چه حجم معاملات در یک بازار بیشتر باشد، امنیت سرمایه نیز بیشتر خواهد بود. جدول زیر، میزان حجم معاملات در بازار فارکس را در سالهای مختلف نشان می‌دهد.

پر معامله‌ترین جفت ارزی که در این بازار انجام می‌شود، یورو به دلار (EUR/USD) و دلار به ین (USD/JPY) می‌باشد. 85% از معاملات انجام شده در بازار فارکس ، وابسته به دلار و بعد از آن به ترتیب به یورو، ین و پوند بستگی دارد. در نتیجه، بیشتر معامله‌گران در این بازار به معامله این ارزها می‌پردازند.

مزایا و معایب معاملات فارکس چیست ؟

همه افراد در هر نقطه از دنیا می‌توانند در بازار فارکس معامله کنند. بیشترین دلیل علاقه افراد به این بازار، حجم بالای نقد شوندگی می‌باشد. این مورد، یکی از مزیت‌های بازار تبادل ارزها می‌باشد. حجم بالای معاملات در بازار تبادل ارزها از مزیت‌های دیگر این بازار به حساب می‌آید. حجم بالا و ورود و خروج به هر یک از ارزهای عمده دنیا در کسری از ثانیه، باعث شده است که افراد زیادی در سراسر دنیا خواستار سرمایه‌گذاری در این بازار باشند. همچنین ۲۴ ساعته بودن تایم معاملات، باعث شده است که معامله‌گران نگرانی در خصوص باز و یا خروج از معامله را نداشته باشند.

ترید ارزها می‌تواند پیچیده و پر ریسک باشد، در نتیجه شخصی که وارد آن می‌شود، باید پیچ و خم این بازار را بداند. پر ریسک بودن این بازار، یکی از بزرگترین معایب آن به حساب می‌آید. در سال ۲۰۱۹، 70% از معامله‌گران دچار ضرر شدید شدند.

انواع بخش‌های معاملاتی بازار فارکس

بازار فارکس به سه بخش اساسی تقسیم می‌شود:

• بازار آمریکا (US Session)
• بازار آسیا (Asian Session)
• بازار اروپا (European Session)

در جدول زیر زمان بازگشایی و بسته شدن هر یک بازارها نمایش داده شده است:

در ساعاتی که بازارها با هم تداخل دارند، حجم معاملات به بیشترین مقدار خود می‌رسد، در نتیجه حرکتهای اصلی بازار در این ساعات رخ می‌دهد. بیشترین زمان حجم معاملات در زمان بازارهای آمریکا و لندن اتفاق می‌افتد که به وقت ایران از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب می‌باشد. در نتیجه، بهترین زمان معامله، این ساعت از بازار می‌باشد.

اعتبار اهرم و یا لِوِرِیج (Leverage) در فارکس به چه معناست و چگونه عمل می‌ کند ؟

برای شروع این عنوان، ابتدا بهتر است با خود عبارت لوریج یا همان اهرم آشنا شوید. با ذکر یک مثال، این مسئله را بیشتر توضیح می‌دهیم. فرض کنید مقدار سرمایه‌ای که قرار است در بازار سهام سرمایه گذاری کنید ۲۰۰۰ دلار باشد. در حالت عادی، شما می‌توانید به اندازه سرمایه‌ای که دارید، سهم خریداری کنید. اما با اهرم یا لوریج، می‌توانید بیشتر از سرمایه‌ای که دارید ارز خریداری کنید.

کارگزاری‌های بازار فارکس این امکان را به شما می‌دهند که بتوانید تا چند برابر سرمایه‌تان به معامله بپردازید. به عنوان مثال، با اهرم ۱:۱۰۰۰ شما قادر خواهید بود تا ۱۰۰۰ برابر موجودی خود، معامله کنید. به عبارت دیگر، شما برای انجام یک معامله ۱۰۰۰ دلاری فقط به ۱ دلار موجودی نیاز دارید. در نتیجه، میزان سود و زیان شما به همان اندازه در موجودی شما تاثیرگذار خواهد بود.

زمانی که میزان ضرر شما از مانده حسابتان فراتر برود، در این صورت، کارگزار کل موجودی شما را به عنوان تسویه ضرر فریز می‌کند. به این اتفاق به اصطلاح کال مارجین می‌گویند. در نتیجه، معامله‌گرانی که از این روش استفاده می‌کنند باید تسلط کامل بر این ابزار داشته باشند. امروزه در قوانین جدید اروپا، ارائه اهرم بالا ممنوع شده و تا سقف ۱:۵۰ محدود شده است.

معاملات CFD در بازار فارکس به چه مفهومی است ؟

امروزه در بازار فارکس ، معاملات به صورت CFD انجام می‌شود. به عبارتی، شما می‌توانستید ارزش یا کالایی را در تاریخ سررسید مشخص و با نرخ قیمت توافقی معامله کنید. در گذشته، معاملات به صورت سنتی انجام می‌شدند، به این صورت که دو طرف، توافق کرده و مبلغ یا کالای مورد نظر به نرخ لحظه‌ای پرداخت می‌شد.

از نمونه‌های معاملات CFD می‌توان به معاملات فیوچر اشاره کرد. وجود تاریخ سررسید در این معاملات، نوعی ایراد به حساب می‌آید. زیرا بعد از اتمام سررسید، معامله فسخ شده و آخرین معامله کننده باید تسویه را انجام دهد. با گذشت زمان، قوانین جدید ایجاد شده و تاریخ سررسید از معاملات حذف شد. این کار باعث شد که دریچه جدیدی در بازار برای معامله باز شود، زیرا هر معامله‌گر می‌توانست در هر زمان که بخواهد اقدام به خرید و فروش نماید.

حال با یک مثال ساده، این روش از معامله را توضیح می‌دهیم. فرض کنید شما مقداری دلار از صرافی خریداری کرده‌اید. به ازای این دلار، مبلغی پرداخت کرده و مالک آن می‌شوید. اما معاملات CFD اینگونه نیست، شما ارزش سهم را خریداری می‌کنید. به عبارتی، دلار را از صرافی قرض گرفته و بعد از کسب سود، اصل پول را بازگردانده و سود را برای خود بر می‌دارید. نکته دیگر در خصوص معاملات CFD این است که با توجه به اینکه شما مالک چیزی نمی‌شوید و فقط ارزش را معامله می‌کنید، در نتیجه از کاهش قیمت نیز می‌توانید سود داشته باشید.

مزایا و معایب معاملات CFD در بازار فارکس

این معاملات، همانند سایر معاملات در بازار سرمایه معایب و مزایایی دارد که در جدول زیر به صورت خلاصه نمایش داده شده است:

سخن آخر

در این مقاله به موضوعاتی مانند: فارکس، سرمایه گذاری در آن، چگونگی انجام معاملات و همچنین مزایا و معایب آن پرداخته شد. معامله در این بازار نیازمند اطلاعات کامل و بروز اقتصادی و سیاسی کشورها می‌باشد. زیرا حتی کوچکترین غفلت می‌تواند باعث ایجاد ضرر جبران‌ناپذیر شود. با توجه به حجم بالای معاملات در روز، می‌توان این بازار را به عنوان شغل در نظر گرفت، زیرا پتانسیل تجارتی بسیار خوبی دارد.

حضور نمایندگان بازار فارکس در ایران ممنوع می‎‌باشد؛ اما همواره افراد زیادی در کشور، فارکس را به عنوان شغل برای درآمدزایی انتخاب کرده‌اند. با توجه به علاقه افراد، هر روزه بر تعداد آنها افزوده می‌شود. البته بانک مرکزی نیز برای تبدیل پولهای خود، مانند تبدیل دلار به یورو از این بازار استفاده می‌کند.