پذیره نویسی چیست؟
شرکت‌ها در زمان تاسیس برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود، اقدام به جذب سرمایه‌گذار می‌نمایند. سرمایه‌گذاران با نوشتن و امضاء سند مربوطه متعهد می‌شوند که مبلغ مورد نیاز را در مدت زمان مشخص به حساب شرکت واریز نمایند. به تعهد سرمایه‌گذاران و موسسان شرکت در خصوص تامین بخشی از سرمایه اولیه مورد نیاز شرکت و امضاء سند توسط آنها پذیره نویسی می‌گویند.
شرکت‌های سهامی عام از نظر قانونی زمانی تشکیل می‌شوند که کلیه سرمایه مورد نیازشان تضمین شده باشد. این مبلغ توسط سرمایه‌گذاران و موسسان، تامین و تضمین می‌گردد. در واقع سرمایه‌گذاران متعهد می‌شوند که مبلغ مورد نیاز را در قبال خرید اوراق بهادار پرداخت نمایند. این مشارکت معمولاً سودآور است و سبب ترغیب سرمایه‌گذاران به شرکت در پذیره‌نویسی می‌گردد.
پذیره‌نویسی شامل دو مرحله است:
1- انتشار اوراق اجاره 2- عرضه عمومی سهام شرکت
انواع پذیره نویسی
بطور کلی دو نوع پذیره نویسی وجود دارد که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم.
1- تعهد پذیره نویسی
در این روش شخصی به عنوان متعهد معرفی می‌شود. این شخص متعهد می‌گردد که در صورت عدم فروش کلیه اوراق بهادار شرکت در مهلت مقرر ثبت سفارش، مابقی سهام باقی مانده را از ناشر خریداری نماید. این فرد در واقع شخص سومی است که جدای از خریداران و سرمایه‌گذاران می‌باشد و به او متعهد یا کارگزار نیز می‌گویند.
در این مرحله کارگزار با بررسی کارشناسانه شرکت متقاضی، قیمت سهام شرکت را مشخص می‌نماید. کارگزار، شرکت را برای عرضه عمومی معرفی می‌کند. او با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس این اطمینان را می‌دهد که در صورت عدم فروش کلیه اوراق بهادار شرکت، خرید مابقی اوراق را تضمین می‌نماید.
مزایای عرضه به روش تعهد پذیره نویسی
- قیمت‌گذاری کارشناسانه سهام شرکت (این امر سبب می‌شود که ارزش سهام به ارزش ذاتی خود نزدیک تر شود)
- ریسک بسیار کم در سرمایه‌گذاری
- جلوگیری از سفته بازی و قیمت کاذب سهام شرکت
2- بهترین کوشش
در این روش، ممکن است کلیه اوراق بهادار شرکت به فروش نرسد. به بیان ساده‌تر شرکت تامین سرمایه، درخواست شرکت متقاضی پذیره نویسی را دریافت می‌نماید، سپس تلاش می‌کند تا کلیه سهام شرکت را به فروش برساند، اما اجباری در خرید کلیه اوراق شرکت وجود ندارد. در این روش، تلاش شرکت تامین سرمایه ممکن است نتیجه بخش نباشد.
تعداد اعضاء هیأت مدیره و پذیره نویسان
هیأت مدیره شرکت‌های سهامی عام از صاحبان سهام تشکیل می‌شود. تعداد اعضا هیأت مدیره نباید کمتر از پنج نفر باشد. به همین دلیل تعداد پذیره‌نویسان نیز حداقل باید متشکل از پنج نفر باشد. برای حداکثر این تعداد، عددی مشخص نشده است، لذا تعداد پذیره‌نویسان می‌تواند از پنج نفر تا چندین هزار نفر باشد.
مراحل پذیره نویسی
مرحله اول : طرح اعلامیه پذیره نویسی
در این مرحله ابتدا طرح پذیره نویسی تهیه و سپس به امضای کلیه موسسان شرکت می‌رسد. پس از آن، این طرح همراه با اساسنامه و اظهارنامه شرکت به اداره ثبت شرکت‌ها تحویل داده می‌شود.
اداره ثبت شرکت‌ها پس از مطالعه و تطبیق این مدارک با قانون تجارت، مجوز انتشار طرح اعلامیه پذیره نویسی شرکت را صادر می‌نمایند. سپس اعلامیه مذکور با ذکر نحوه پذیره نویسی ، بانک مربوطه و مدارک لازم برای شرکت در آن از طریق روزنامه کثیر الانتشاری که قبلا معرفی شده، منتشر می‌گردد.
موارد لازم به ذکر در طرح پذیره نویسی
- نام و نوع فعالیت شرکت
- نشانی شعبه مرکزی (در صورت وجود نشانی شعبه های دیگر شرکت)
- اطلاعات هویتی و سوابق شغلی و تحصیلی موسسین
- مدت زمان ثبت شرکت
- مبلغ دقیق سرمایه نقدی و غیر‌نقدی شرکت (اطلاعات تعداد و توصیف کمی و کیفی سرمایه غیر‌نقدی به منظور مشخص کردن هر چه بهتر ارزش سرمایه غیر‌نقدی)
- بیان مزایا و چگونگی بهره‌مندی موسسین از آنها در صورت وجود
- مقدار سرمایه تعهد و پرداخت شده توسط موسسین
- اعلام هزینه‌های پرداخت شده توسط موسسین تا به آن روز
- ذکر اجازه‌نامه و یا موافقت اصولی مرجع مورد نیاز (در صورتی که شرکت جهت انجام امور خود نیاز به مجوز داشته باشد)
- ذکر حداقل تعداد سهام پذیره نویسی و همچنین حداقل مبلغی که در مرحله اول باید پرداخت شود. (مبلغ پرداختی نباید از 35% مبلغ تعهد شده کمتر باشد)
- ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی (مبلغ تعهد شده به آن حساب واریز می گردد)
- تعیین مهلت زمان پذیره نویسی (در زمان تعیین شده افراد علاقه مند به سرمایه گذاری می توانند به بانک مراجعه کرده و در آن شرکت نمایند)
- اعلام تسلیم اظهارنامه و اساسنامه به مرجع ثبت شرکت ها (علاقه‌مندان می‌توانند به آنجا مراجعه و آن را مطالعه نمایند)
- اعلام نام روزنامه کثیر‌الانتشاری که آگهی‌های مربوط به شرکت تا مجمع عمومی موسسین را منتشر می‌نماید.
- نحوه تخصیص اوراق بهادار شرکت به پذیره‌نویسان
مرحله دوم : نحوه پذیره نویسی
پس از امضای برگه تعهد سهم، پذیره‌نویس مبلغی را به حساب شرکت واریز و رسید آن را دریافت می‌نماید. لازم به ذکر است که نیازی نیست پذیره نویس، کل مبلغ را به صورت یکجا به حساب شرکت واریز نماید. مبلغ واریزی باید حداقل 35% از کل مبلغ تعهد شده باشد.
برگه تعهد سهم شامل دو نسخه است که نزد بانک معرفی شده در آگهی پذیره نویسی می‌باشد. نسخه اول پس از امضای پذیره نویس و یا نماینده وی نزد بانک می‌ماند. نسخه دوم همراه با رسید مبلغ واریزی و مهر شده توسط بانک به پذیره نویس تحویل داده می‌شود.
اطلاعات درج شده در برگه تعهد شامل موارد زیر است:
- اطلاعات ثبتی، موضوع فعالیت و سرمایه شرکت
- شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی از مرجع مربوطه
- تعداد سهام مورد تعهد توسط پذیره نویس و همچنین مبلغ قابل پرداخت در زمان پذیره نویسی (حداقل 35% از کل مبلغ)
- اطلاعات بانک و حساب بانکی
- اطلاعات هویتی و نشانی پذیره نویس
- چگونگی پرداخت مابقی مبلغ مورد تعهد پذیره نویس طبق مقررات اساسنامه
لیست شرکت‌های در صف پذیره نویسی
آخرین پذیره نویسی انجام شده نماد کیمیا بود، درحال حاضر شرکتی جهت ارائه وجود ندارد. ( آپدیت آذر 1401)
تفاوت‌های عرضه اولیه با پذیره نویسی
از اولین مفاهیمی که سرمایه‌گذاران تازه وارد با آن سروکار دارند، عرضه اولیه و پذیره نویسی سهام می‌باشد. هر دو به معنی خرید اوراق بهادار شرکت از ناشر می‌باشد، اما تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. از آنجایی که این تفاوت‌ها می‌تواند در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران تاثیرگذار باشد، لذا به بیان آنها می‌پردازیم.
- نحوه فعالیت شرکت: در پذیره نویسی شرکت هنوز تاسیس نشده است و موسسین آن در حال جذب سرمایه برای راه اندازی شرکت می‌باشند، در حالی که در عرضه اولیه، شرکت تشکیل شده و چه بسا قبلاً فعالیت داشته است.
- قیمت ثبت سفارش: در پذیره نویسی قیمت ثابت و مشخص است. این قیمت معادل قیمت اسمی سهم (1000 ریال) می‌باشد، اما در عرضه اولیه قیمت سهم در بازه مشخصی قابل سفارش دهی می‌باشد.
- مهلت ثبت سفارش: مدت زمان ثبت سفارش در آن معمولاً یک ماه است، در صورتی که مهلت خرید عرضه اولیه در یک روز معاملاتی می‌باشد.
- بازگشایی نماد: پذیره نویسی سهام قبل از تاسیس شرکت می‌باشد به همین دلیل بازگشایی سهام پس از آن منوط به اخذ مجوزهای لازم و تاسیس شرکت می‌باشد. ممکن است این مدت تا چندین ماه نیز به طول بیانجامد، این در حالی است که نماد عرضه اولیه در روز معاملاتی بعد بازگشایی می‌شود.
در مورد عرضه اولیه بیشتر بخوانید.
پس از اتمام پذیره نویسی لازم است مراحل زیر طی شود:
1- کسب مجوزهای لازم برای تاسیس شرکت
2- دعوت از پذیره نویسان جهت شرکت در مجمع عمومی موسس
3- تشکیل مجمع عمومی موسس
4- تاسیس شرکت
1- کسب مجوزهای لازم برای تاسیس شرکت
هر شرکت برای شروع فعالیت‌های خود نیاز به تعدادی مجوز از مراجع مربوطه دارد. مجوزهای لازم توسط موسسین شرکت اخذ می‌گردد. بدون اخذ مجوزهای مربوطه، شرکت نمی‌تواند فعالیت خود را آغاز نماید.
2- دعوت از پذیره نویسان جهت شرکت در مجمع عمومی موسس
در این مرحله، موسسین شرکت با درج آگهی از پذیره نویسان دعوت می‌نمایند تا در مجمع عمومی موسس شرکت کنند. این آگهی باید در روزنامه کثیر‌الانتشار مربوطه درج گردد. حضور نیمی از صاحبان سهام در این مجمع الزامی است. از آنجایی که موسسین شرکت حداقل 20% از کل مبلغ مورد نیاز شرکت را تعهد می‌نمایند، لذا از صاحبان سهام به شمار می‌آیند. در صورتی که در اولین جلسه، تعداد حاضرین به حد نصاب ذکر شده نرسد، مجمع تشکیل نمی‌گردد.
در نوبت دوم، مجدداً آگهی دعوت منتشر می‌شود و همچنین علت تشکیل نشدن مجمع در نوبت اول مطرح می‌گردد. حضور 1/3 از صاحبان سهام در مجمع نوبت دوم الزامی است. در صورتی که این تعداد به حد نصاب نرسد، در نوبت سوم موسسین از تشکیل شرکت منصرف می‌شوند.
3- تشکیل مجمع عمومی موسس و تصویب طرح‌ها و اساسنامه شرکت
پس از اینکه تعداد حاضرین به حد نصاب رسید، مجمع عمومی تشکیل می‌گردد. موسسین در این مجمع، کلیه سهام شرکت را احراز پذیره نویسی می‌نمایند و مبالغ مورد نیاز پرداخت می‌گردد. ابتدا اولین بازرسان و مدیران شرکت را انتخاب می‌کنند. سپس روزنامه کثیر‌الانتشاری را به جهت ثبت آگهی‌های شرکت مشخص می‌نمایند. در این مرحله گزارش‌ها و اساسنامه شرکت توسط موسسین ارائه شده و به بررسی و نقد آنها می‌پردازند، سپس اقدام به رأی‌گیری از حاضرین می‌نمایند. هر طرح با رای موافق 2/3 حاضرین در جلسه تصویب می‌گردد.
4- تاسیس شرکت
در آخر، پس از اخذ مجوز‌ها، تشکیل مجمع و تصویب طرح‌ها و اساسنامه، شرکت تاسیس می‌گردد.
حق تقدم در پذیره نویسی سهام جدید
پذیره نویسی ، تحت عنوان حق‌تقدم در پذیره نویسی سهام جدید شرکت‌های سهامی نیز نامیده می‌شود. حق‌تقدم در پذیره نویسی سهام جدید به این معنی است که سهامداران قدیمی برای شرکت در پذیره نویسی سهام جدید شرکت، اولویت دارند.
نحوه ثبت نام در پذیره نویسی شرکت‌ها
در اطلاعیه‌های مربوط به پذیره نویسی ، مهلت و ساعت ثبت سفارش آنها اعلام می‌شود. ثبت سفارش در آن همانند عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ (book building) صورت می‌گیرد.
در ماه گذشته اعلامیه پذیره نویسی بیمه اتکایی سامان با 50% تأدیه منتشر شد. سرمایه‌گذاران از طریق دسترسی آنلاین اقدام به خرید اوراق بهادار این شرکت نمودند. تمامی موارد ذکر شده در این اطلاعیه آمده است. این اطلاعیه علاوه بر روزنامه کثیر‌الانتشار معرفی شده توسط شرکت در سایت فرابورس ایران نیز منتشر شد.
پذیره نویسی نماد اتکاسا (بیمه اتکایی سامان) از تاریخ 1399/09/17 به مدت 10 روز آغاز شد. در مهلت مقرر، متقاضیان می‌توانستند از ساعت 10 الی 12:30 سفارشات خود را بر روی سامانه معاملاتی ثبت نمایند. نکته قابل توجه این است که اگر کلیه اوراق بهادار شرکت قبل از 10 روز (مهلت تعیین شده) به فروش برسد، نماد شرکت بسته شده و دیگر قابل ثبت سفارش نمی‌باشد.
توصیه
پذیره نویسی شرکت‌ها معمولاً برای سرمایه‌گذاران سودآوری داشته است. با شرکت در پذیره نویسی در واقع شما در شرکتی سرمایه‌گذاری می‌کنید که هنوز تأسیس نشده است و مراحل تأسیس، ورود به بازار بورس و معامله سهم آن ممکن است به طول بیانجامد. پس سعی کنید با دید بلندمدت در آن شرکت نمایید.
