بازار بورس الان تقریباً 10 ماه شده که در رکود است. امروز، سرمایه‌گذاران برای جبران زیان‌های خود در بورس، به بازار ارز دیجیتال پناهنده شده‌اند؛ اما نبود بستر قانونی در حوزه ارزهای دیجیتال آینده‌ی سرمایه گذاری در این بازار را در هاله‌ای تاریک فرو می‌برد.
دانیال دارایی، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به روند مهاجرت سرمایه‌ها از بورس به بازار ارزهای دیجیتال گفت: «برخی از مردم بدون مطالعه و آموزش و صرفاً با طمع کسب سود بیشتر وارد بازار کریپتوکارنسی‌ها می‌شوند و متاسفانه نه تنها سود نمی‌برند، بلکه بخش عمده‌ای از سرمایه خود را هم از دست می‌دهند.»
تا کنون مسئولین هیچ قانون روشنی درباره کریپتو کارنسی ها تصویب نکرده‌اند. از سویی خرید و فروش آن جرم نیست؛ از سویی دیگر به هیچ کدام از صرافی های ارز دیجیتال مجوز داده نمی‌شود! گذشته از ایران، به طور کلی در سراسر جهان قانون واضحی برای رمز ارزها وجود ندارد. با این حال ارز دیجیتال و فناوری پشت آن به قدری کارآمد است که نمی‌توان از آن گذشت. دیر یا زود کریپتو کارنسی ها دنیا را خواهند گرفت. بهتر است دولت‌ها به جای انکار آن، به فکر تدوین قوانین برایش باشند.
نوسانات موجود در بازار رمز ارزها موقعیت‌های فراوانی برای کسب سود فراهم می‌کنند. بازار ارز دیجیتال پتانسیل افزایش سرمایه را دارد اما مشروط به کسب دانش و آگاهی می‌باشد. در این مطلب سعی کردیم شما را با خطرات موجود در این حوزه آشنا سازیم. با علم به خطرات و مهار ریسک‌های موجود در این بازار، می‌توانید به بازده مطلوبی دست یابید.
از دست دادن سرمایه با خرید رمز ارز ها
در دو صورت ممکن است سرمایه‌گذاران، سرمایه خود را در بازار ارز دیجیتال از دست بدهند:
- هکران و سارقان اینترنتی به زیرساخت بازار دیجیتال نفوذ پیدا کنند.
- هکران و سارقان اینترنتی مستقیماً خود سرمایه‌گذار و دارایی‌اش را هدف قرار دهند.
سرمایه‌گذاران به طرق مختلفی مورد حمله کلاهبرداران قرار می‌گیرند که به آن‌ها مهندسی اجتماعی گفته می‌شود. انواع این روش‌های دزدی دارایی دیجیتال عبارتند از:
- ICO
- بدافزارهای مخرب
- کیف پول دیجیتالی جعلی
در مورد اول که هکران و مهاجمین سایبری خود شبکه را مورد حمله قرار می‌دهند، کاری از سرمایه‌گذار ساخته نیست؛ اما در مورد ICO و کیف پول‌ها و... می‌توان ریسک از دست دادن سرمایه را تا حدی مهار کرد. اما چطور با این روش‌ها ارز دیجیتال ما از بین می‌رود؟
ایجاد ICO تقلبی برای سرقت ارز دیجیتال
ICO یک روش غیر متمرکز و بسیار خطرناک دزدی در بازار ارز دیجیتال است. کلاهبرداری با ICO به دو روش انجام می‌شود که عبارتند از:
- با ایجاد یک ICO جعلی مردم را فریب داده، سرمایه آن‌ها را جمع‌آوری کرده و به سرقت می‌برند.
- یک شرکت واقعی تاسیس و یک صندوق معتبر ICO ایجاد می‌کنند؛ سپس سرمایه‌ی مردم را به عنوان سرمایه گذاری در صندوق جمع می‌کنند و دیگر برنمی‌گردانند.
ICO چیست؟ ICO مخفف Initial Coin Offering به معنای عرضه اولیه سکه می‌باشد که راهی برای جذب سرمایه و فرصتی برای سرمایه گذاری است. تا حدودی شبیه به عرضه اولیه یا پذیره‌نویسی سهام می‌باشد. در واقع پیش از راه‌اندازی پروژه یک ارز دیجیتال به نوعی آن را پیش فروش می‌کنند.
کیف پول‌های تقلبی برای سرقت ارز دیجیتال
سرمایه‌گذاران بازار ارز دیجیتال برای انتقال و نگه‌داری کریپتوهای خود به یک کیف پول دیجیتالی نیاز دارند. هکران با استفاده از کیف پول‌های دیجیتالی تقلبی، دارایی و رمز ارزهای کاربران را به سرقت می‌برند. کاربران برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی باید از پلتفرم‌های امن و معتبر استفاده کنند. استفاده از کیف پول‌های دیجیتال سخت‌افزاری نیز راه دیگری است که به امنیت دارایی دیجیتال کمک میکند.
بدافزارهای مخرب
کامپیوترها و سیستم‌های خانگی ممکن است از طریق بدافزارهای مخرب آلود شوند. بدافزار به یک برنامه مخرب گفته می‌شود. بدافزارها برا منظورها متفاوتی از جمله: دزدی اطلاعات، به اشتباه انداختن کاربر، کد گذاری ناخواسته روی دیتا، مانیتور کردن فعالیت‌های کاربر و... استفاده می‌شوند. برخی از این بدافزارها مختص دزدی ارز دیجیتال ایجاد شده‌اند. با نصب فایروال یا آنتی ویروس می‌توان از نفوذ بدافزارها به کامپیوتر خود جلوگیری کرد.
ریسک های موجود در بازار ارز دیجیتال
عدم وجود چارچوب قانونی، نوسانات شدید، کلاهبرداری‌ها و ابهامات موجود در بازار ارز دیجیتال ، سرمایه گذاری در این بازار را با چالش‌های فراوانی روبرو می‌سازد. در ادامه عمده‌ترین ریسک‌ها و خطرات این بازار را شرح می‌دهیم تا با آگاهی و کنترل آن‌ها، سرمایه گذاری امن‌تری را تجربه کنید.
1- نوسانات بازار
روزبه شریعتی دیگر کارشناس بازار سرمایه هم از افزایش جست‌وجوها پیرامون رمزارزها خبر داد و گفت: «افرادی که در بورس ضرر کرده‌اند، در حال خرید بیت کوین هستند. نوسان‌پذیری رمزارزها به قدری زیاد است که ممکن است فرد یک روزه ۴۰ درصد ضرر ببیند.»
در بازار ارز دیجیتال ممکن است شما شب بخوابید و صبح ببینید 40% ضرر کردید! سال 2011 هک ارز دیجیتال توسط Mt. Gox موجب افت 95 درصدی قیمت آن شد. بعد از آن شاهد بودیم که یک مشکل محاسباتی، اخبار مهم و هک ارز دیجیتال ها باعث شده ارزش برخی رمز ارزها تا 70-60 درصد کاهش پیدا کند.
2- فقدان قوانین مشخص
تکنولوژی رمز ارزها جدید است و هنوز دولت‌ها یک قانون مدون وشفاف برای آن‌ها تعریف نکرده‌اند. همین امر یک خطر جدی برای سرمایه‌گذاران این حوزه تلقی می‌شود. ممکن است یک مرتبه خرید و فروش ونگه‌داری آن در کشور ممنوع شود؛ حتی شاید کشوری تبادلات ارز دیجیتال را جرم اعلام کند!
3- خطای انسانی
در هر کار و فعالیتی اشتباه و خطا رخ می‌دهد؛ اما بروز کوچک‌ترین خطا در بازار ارز دیجیتال برایتان خیلی گران تمام می‌شود! برخی صرافی های ارز دیجیتال رابط کاربری پیچیده‌ای دارند. تازه‌کاران ممکن است هنگام ترید در پلتفرم این صرافی ها، به دلیل پیچیدگی‌هایی که دارند، مرتکب خطا شده و ضرر کنند. از جمله این خطاها می‌توان به ارسال کوین‌ها به یک کیف پول اشتباهی و فراموش کردن کلید خصوصی یا پسووردهای دسترسی به حساب اشاره کرد.
4- کلاهبرداری‌های موجود در بازار ارز دیجیتال
کلاهبرداری در حوزه ارز دیجیتال به شدت وجود دارد. سال 2018 بیش از 2 میلیارد دلار ارز دیجیتال مفقود شده است. کلاهبرداران و هکرها به روش‌های گوناگون کیف پول دیجیتالی شما را هک و رمز ارزهایتان را به سرقت می‌برند.
برای در امان ماندن از هکرها اولین قدم انتخاب صرافی معتبر با ایمنی بالا می‌باشد. سپس از سایر احتیاط‌ها می‌توان به ذخیره رمز ارزها (به روش سرد یا آفلاین) در کیف پول‌های سخت افزاری اشاره کرد. شما چه معامله‌گر باشید چه سرمایه‌گذار، باید دارایی دیجیتال خود را در چند کیف پول مختلف نگه‌دارید. هر قدر شما اطلاعات خود را بالا برده و دانشتان را به روز کنید، بهتر می‌توانید دارایی دیجیتال خود را از دست کلاهبرداران حفظ کنید.
5- دستکاری بازار
تا به حال هیچ موردی اثبات نشده اما احتمال می‌رود، در بازار ارز دیجیتال تجارت‌های شخصی، توافقات و دستکاری‌هایی رخ دهد. سال 2017 گروه کوچکی از افراد که دارایی‌های دیجیتالی کلانی داشتند، ارزهای دیجیتال را جمع‌آوری کرده بودند. از این قبیل دستکاری‌ها به طور واضح در بازار دیده می‌شود. بارها دیدیم یک ارز دیجیتال در چند ساعت، چندصد درصد ارزش واقعی‌اش رشد میکند و دوباره به شرایط قبل برمی‌گردد. از جمله روش‌های رایج دستکاری بازار ارز دیجیتال ، می‌توان معاملات پنهانی و مخفی اشاره کرد.
6- خطر بلوکه شدن دارایی دیجیتال
خطر دیگر متوجه افرادی است که از طریق صرافی های خارجی ارز دیجیتال اقدام به سرمایه گذاری در این حوزه می‌کنند. در صورتی که هویت ایرانی افراد برای صرافی فاش شود، دارایی آنان مسدود خواهد شد.
مصطفی نقی‌پور کارشناس حوزه کریپتو کارنسی در این خصوص گفت: «کلاهبرداری در این حوزه از طریق صرافی‌های غیرقانونی و نیز افرادی که با وعده سود اقدام به جذب سرمایه مردم می‌کنند، صورت می‌گیرد و مردم باید دقت کنند تا همواره بدون واسطه مالک دارایی خود باشند.»
مدیریت ریسک در بازار ارز دیجیتال چگونه است؟
با تحلیل بنیادی و تکنیکال یک ارز دیجیتال می‌توان ریسک معاملات را کاهش داده و شانس کسب سود خود را بیشتر کرد. پیش از شروع ترید در حوزه ارز دیجیتال بهتر است یک برنامه مدیریت ریسک برای خودمان تهیه کنیم. از این طریق می‌توان پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی و خسارات مالی را تا حد زیادی کاهش داد.
برنامه مدیریت ریسک شما باید به گونه‌ای تنظیم شود که سابقه و مهارت معاملاتی را با کاهش عادات معاملاتی بد و مخرب شما همراه سازد. یعنی از یک سو به شما در ترک عادات معاملاتی بد و کنترل احساسات‌تان به هنگام ترید کمک کند؛ از سوی دیگر، دربرگیرنده علم شما در زمینه ترید ارز دیجیتال باشد. این بازار به شدت تحت تاثیر 2 حس ترس و طمع می‌باشد. شما نباید افسار معاملات خود را به دست احساسات خود بسپارید. همواره باید با منطق و اصول معامله‌گری پیش روید.
مراحل مدیریت ریسک بازار
در برنامه‌ریزی مدیریت ریسک، مراحل زیر را باید طی کرد:
- مشخص کردن اهداف: فرد با تعریف و تنظیم اهداف خود پی می‌برد که برای تحقق اهداف مد نظر خود چه مقدار ریسک را باید متحمل شود.
- شناسایی ریسک: در این مرحله هر اتفاق و رویدادی که تاثیر منفی بر سرمایه گذاری می‌گذارد، مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- ارزیابی ریسک: پس از شناسایی ریسک‌های موجود شدت آن‌ها را بررسی می‌کنیم. ریسک‌ها را بنا بر تاثیراتی که می‌گذارند طبقه‌بندی می‌کنیم. از این طریق در مقابل اتفاق‌های بد و پیش‌بینی نشده واکنش مناسب‌تری از خود نشان می‌دهیم.
- تعیین نوع واکنش نسبت به هر نوع ریسک: حالا که ریسک‌ها و خطرات موجود را شناسایی و بر اساس میزان اثرگذاری دسته‌بندی کردیم، واکنش‌هایی که به هر یک از ریسک‌های احتمالی باید داشته باشیم، مشخص می‌کنیم. این گونه با آمادگی کامل با رویدادها مواجه می‌شویم.
راهکارهای مدیریت ریسک در بازار ارز دیجیتال
یک برنامه کامل مدیریت ریسک باید شامل موضوعاتی مثل: مدیریت احساسات، مدیریت سبد سرمایه گذاری ، تعیین حد ضرر، توجه به نسبت ریسک/پاداش، باشد. در ادامه تاثیر هر یک را بر مدیریت ریسک در بازار توضیح می‌دهیم.
مدیریت احساسات
تجربه نشان می‌دهد همه تریدرها در شروع فعالیت خود، استراتژی‌های خاصی تنظیم می‌کنند؛ اما در طول معاملات درگیر احساسات شده و طبق قوانین و استراتژی‌هایی که تنظیم کرده‌اند، پیش نمی‌روند. آن زمان که ما بیت کوین را در اوج قیمت و به اصطلاح نوک قله می‌خریم، هنگامی که به حد ضررهای خود توجهی نمی‌کنیم و سهم را تا قیمت‌هایی بسایر پایین‌تر از حد ضرر نگه‌می داریم، در همه
تجربه نشان می‌دهد همه تریدرها در شروع فعالیت خود، استراتژی‌های خاصی تنظیم می‌کنند؛ اما در طول معاملات درگیر احساسات شده و طبق قوانین و استراتژی‌هایی که تنظیم کرده‌اند، پیش نمی‌روند. آن زمان که ما بیت کوین را در اوج قیمت و به اصطلاح نوک قله می‌خریم، هنگامی که به حد ضررهای خود توجهی نمی‌کنیم و رمز ارز را تا قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر از حد ضرر نگه می‌داریم، در واقع درگیر احساسات خود شده‌ایم.
مدیریت سبد سرمایه گذاری
بازار ارز دیجیتال بازار پر نوسانی است. با سرمایه گذاری در چند رمز ارز مختلف، ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهید. همه سرمایه خود را به یک رمز ارز اختصاص ندهید. چند رمز ارز مختلف بخرید که اگر خدایی نکرده روی یکی ضرر کردید، کسب سود در رمز ارز دیگر، زیانتان را جبران کند. علاوه بر این بهتر است همیشه مقداری از دارایی خود را نقد نگه‌دارید که اگر یک رمز ارز در کف قیمت پیدا کردید، بتوانید خریداری کنید.
تعیین حد ضرر (Stop Loss)
استفاده از حد ضرر، به ویژه در معاملات مارجین (margin trading) دارایی شما را از نابودی کامل حفظ میکند. گاهی پیش‌بینی ما درست از آب درنیامده و روند قیمت رمز ارز مورد نظرمان مطابق با تحلیل ما پیش نمی‌رود. در چنین شرایطی فروش دارایی پس از فعال شدن حد ضرر، یک تصمیم عاقلانه و به دور از احساس است. پرهیز از احساسات و عمل به استراتژی‌هایی مثل حد ضرر، رکن مهمی در مدیریت ریسک بازار ارز دیجیتال به شمار می‌رود.
* در هر شرایطی به حد ضرر خود پایبند باشید و تحت تاثیر احساسات خود عمل نکنید. ممکن است به امید بازگشت قیمت رمز ارز خود به روند صعودی، کل سرمایه‌تان را از دست بدهید.
رعایت نسبت ریسک به پاداش (Risk/Reward)
نسبت ریسک به ریوارد بیان میکند معامله‌گر برای کسب سود مورد نظر خود، حاضر به قبول چه میزان زیانی است. برا درک این مفهوم فرض کنید، نسبت ریسک به پاداش معامله‌ای، 2 به 8 است. در واقع ما با انجام این معامله حاضر هستیم در ازای 8 دلار سود، 2 دلار از داریی خود را ازدست بدهیم. محاسبه نسبت ریسک به ریوارد یک معامله، در مدیریت ریسک بازار و کاهش ضرر احتمالی، بسیار موثر است.
4 نکته مهم مدیریت ریسک در بازار ارز دیجیتال
یادگیری نکات مدیریت ریسک سرمایه گذاری به اندازه گذراندن دوره‌های تحلیل با اهمیت است. حتماً در معاملات ارز دیجیتال خود، موارد زیر را در نظر بگیرید:
1- ریسک پذیری
بازار ارز دیجیتال بازار پر ریسکی است؛ اگر قدرت ریسک بالایی ندارید، پیشنهاد می‌کنم درباره ورود به این بازار بیشتر فکر کنید! نوسانات و تحرکات قمیتی در بازار رمز ارزها به شدت بالا است. ممکن است رمز ارها با همین سرعتی که رشد می‌کنند سقوط کنند. در نتیجه پیشنهاد می‌کنیم همه دارایی خود را در این بازارسرمایه‌گذار نکنید.
2- به فکر جبران آنی ضرر نباشید!
در صورتی که در معامله‌ای متحمل ضرر شدید، به فکر جبران آن در همان روز نباشید. ضرر کردن بخشی از سرمایه گذاری است. تقریباً هیچ سرمایه گذاری وجود ندارد که 100% سودده باشد. سرمایه گذاری در بازار ارز دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست. برخی از تریدرها به محض این که در یک معامله ضرر می‌کنند، به دنبال آن هستند که فوراً با یک معامله دیگر ضرر خود را جبران کنند. توجه داشته باشید که در چنین شرایطی باید آرامش خود را حفظ کرده و عجولانه تصمیم نگیرید. بی منطق و با عجله تصمیم گرفتن، شما را متحمل ضرر بزرگتری خواهد کرد.
3- شما نوستر آداموس نیستید!
هیچ کس قادر به پیش‌بینی دقیق آینده یک رمز ارز نخواهد بود! هیچ روند، الگو، اندیکاتور و قانونی نیست که به شما پیش‌بینی کاملاً دقیق از آینده یک رمز ارز بدهد. قیمت ارزهای دیجیتال بر اساس سازوکار عرضه و تقاضا بالا و پایین می‌شود و هیچ نظارت بر آن‌ها نیست. اخبار و رویدادهای جهان می‌تواند بر قیمت رمز ارزها اثر گذارد. مثلاً وقتی یک کشور خرید و فروش یا استخراج بیت کوین را ممنوع میکند، این خبر منجر به یک شوک قیمتی در بازار ارز دیجیتال می‌شود.
4- دقت خود را بالا ببرید
عدم دقت کافی در این بازار می‌تواند باعث شود شما حجم قابل توجهی رمز ارز را به یک آدرس اشتباهی ارسال کنید. این اشتباه به بهای از دست دادن دارایی دیجیتال شما برای همیشه، تمام می‌شود!
مثلاً آدرس بیت کوین چنین چیزی است:
2WEDrYQLuV8HhWNqaI5J2DSxzw3KLAcztl
کافیست یک حرف یا عدد جا به جا شود تا شما بیت کوین های خود را برای همیشه از دست بدهید؛ زیرا هیچ تراکنشی در این بازار قابل بازگشت نخواهد بود. به علاوه باید دقت کافی داشته باشید که اسیر کلاهبرداران و سارقان اینترنتی نشوید.
توصیه نویسنده راجع به سرمایه گذاری در بازار ارز دیجیتال
هر بازار خطرات و ریسک‌های خود را داشته و به طور کل ریسک کردن لازمه حرکت و پیشرفت در زندگی است. بازار ارزهای دیجیتال نیز عاری از این ریسک‌ها و خطرات نیست. چه بسا کلاهبرداران بسیاری در کمین هستند تا از عدم آگاهی مردم سوءاستفاده کرده و ماهی بگیرند. در این مطلب سعی کردم شایع‌ترین خطرات موجود در دنیای کریپتو را به شما معرفی کنم. سارقان خودشان را به روز می‌کنند و به روش‌های جدید روی می‌آورند. بنابراین شما نیز باید اطلاعات خود را هر روز به روزرسانی کنید. شاید این جمله رو زیاد شنیده باشید که نباید بیشتر از آنچه که توان از دست دادن دارید، سرمایه‌گذاری کنید و این واقعاً توصیه‌ی خوب و منطقی‌ای است.
همراه عزیز، اگر شما هم خطر یا ریسک دیگری در این بازار می‌شناسید، با ما و فعالین دیگر عرصه کریپتو به اشتراک بگذارید.
