صندوق های سرمایه گذاری نوعی نهاد مالی محسوب می‌شوند، سرمایه گذاری در اوراق بهادار فعالیت اصلی آنها می‌باشد. مالک های صندوق نسبت به سرمایه گذاری که انجام می‌دهند، در سود و زیان نیز شریک هستند. اینگونه سرمایه گذاری در صندوق ها، سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس محسوب می‌شود. صندوق ها با جمع آوری مبالغ کم و سرمایه گذاری آنها تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار، سود به دست می‌آورد و با توجه به سرمایه ی هر سرمایه گذاری بین آنها تقسیم می‌شود. مدیریت صندوق بابت این کار درصدی کارمزد دریافت می‌کند. زمینه های فعالیت صندوق های سرمایه گذاری: طلا، ارز، اوراق بهادار و حتی ساختمان است. علاقه مندان به صندوق ها می‌توانند برای سرمایه گذاری اقدام کنند اما قبل از هر اقدامی حتما از مزایا و معایب این صندوق ها آگاهی کامل داشته باشید. در این مقاله با ما همراه باشید تا مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری را بررسی کنیم.
مزایای صندوق های سرمایه گذاری
علاوه بر محدودیت ها و معایب موجود در صندوق های سرمایه گذاری، مزایای زیادی برای این صندوق ها وجود دارد که همین باعث استقبال افراد از این روش سرمایه گذاری می‌شود. در زیر به مهمترین مزایای صندوق های سرمایه گذاری می‌پردازیم.
- صرفه جویی در وقت: اگر فرد پر مشغله ایی هستید و زمان کافی برای انتخاب حوزه سرمایه گذاری ندارید میتوانید سرمایه خود را به صندوق های سرمایه گذاری بسپارید. در این صورت نیاز به تحلیل و بررسی بازار ندارید و شما یک منبع درآمد بدون نیاز به اختصاص زمانی خاص خواهید داشت.
- صرفه جویی در هزینه: صندوق های سرمایه گذاری مشترک حجم بالایی از دارایی ها را به صورت معاملات بلوکی انجام می‌دهند. بنابراین صرفه جویی قابل توجهی در کاهش هزینه ها دارند.
- پایین بودن ریسک سرمایه گذاری و مدیریت حرفه ایی: در این روش سرمایه گذاری ریسک کمتری نسبت به سودی که دریافت می‌کنند وجود دارد و در مقابل سود تضمین شده سرمایه گذار تقریبا ضرری متحمل نمی‌شود. به علت ساختار سرمایه گذاری و تجربه بالای افراد در این صندوق ها خبری از ضررهای نجومی نیست. اساسا صندوق های درآمد ثابت دارای کمترین میزان ریسک می‌باشد.
- تنوع بخشی: در این روش به دلیل جمع شدن سرمایه بزرگ امکان تنوع سازی وجود دارد. متنوع کردن دارایی باعث کم شدن ریسک در دوره سرمایه گذاری بلند مدت می‌شود. برای یک سرمایه گذار خرد با سرمایه کم، متنوع سازی کار عاقلانه ای نیست اما در یک صندوق سرمایه گذاری کلان متنوع کردن دارایی ها اهمیت بالایی دارد.
- قابلیت نقدشوندگی بالا: واحدهای یک صندوق سرمایه گذاری، نقدشوندگی بالایی دارد. به خصوص زمانی که صندوق، دارای یک ضامن نقدشوندگی مطمئنی باشد. زمانی که یک ضامن نقدشوندگی وجود داشته باشد هنگام فروش واحدهای صندوق هیچ مشکلی برای افراد به وجود نمی‌آید. این در حالی است که در بازار بورس، چنین قابلیتی وجود ندارد.
- نظارت و شفافیت اطلاعات: عملکرد صندوق های سرمایه گذاری در بازه های مشخص توسط نهادهای مالی، مانند سازمان بورس، متولی صندوق و حسابرسی بازبینی و بررسی می‌شود و تمام اطلاعات آن صندوق به طور کاملا شفاف اطلاع رسانی می‌شود.
- قابلیت مقایسه و انتخاب: برای هر سرمایه گذار این امکان وجود دارد که از میان ده ها صندوق سرمایه گذاری، بهترین گزینه را انتخاب کند. هر سرمایه گذار میتواند بین صندوق های سرمایه گذاری در سهام، یکی را انتخاب کند.
- سرمایه گذاری آسان و مطمئن: سرمایه گذاری در صندوق ها زیر نظر مدیران و افراد بسیار حرفه ایی در این زمینه انجام می‌گیرد و اگر سرمایه گذاری اطلاعات و تجربه کافی در خصوص این صندوق ها را ندارد، میتواند به آسانی از این روش کسب سود کند و ریسک زیادی را متحمل نشود.
معایب صندوق های سرمایه گذاری
هر فعالیتی که در بازار بورس انجام می‌شود دارای ریسک است و صندوق های سرمایه گذاری از این شرایط مستثنی نیستند. با شناخت کامل معایب صندوق های سرمایه گذاری میتوانید آنها را مدیریت کرده و در جهت استفاده حداکثری در این بازار گام بردارید.
- محدودیت در تعداد کل واحدهای قابل صدور صندوق: گاهی هنگام خرید واحد از صندوق های سرمایه گذاری توسط سرمایه گذار، تعداد واحدهای صادر شده آن صندوق به اتمام رسیده است. این موضوع یکی از مشکلاتی است که سرمایه گذاران صندوق سرمایه گذاری با آن رو به رو می‌شوند. در چنین حالتی سرمایه گذار باید منتظر ابطال تعدادی از واحدهای صندوق باشد تا برای آن واحد سرمایه گذاری صادر شود یا خود صندوق با کسب مجوز از سازمان بورس سقف تعداد کل واحدهای قابل صدور خود را افزایش دهد. این اتفاق در اکثر موارد برای صندوق های پرطرفدار می‌افتد زیرا تقاضا برای خرید واحدهای آنها زیاد است.
- ناشناخته بودن صندوق های سرمایه گذاری: صندوق های سرمایه گذاری از سال 1388 فعالیت خود را آغاز کرده اند. اما عموم افراد جامعه از وجود صندوق های سرمایه گذاری بی اطلاع هستند. کسانی که آشنایی کافی با این صندوق ها و مزایای آنها دارند و سرمایه خود را به صندوق ها سپرده اند توانسته اند در طول این سال ها سود خوبی کسب کنند.
- آنی نبودن قیمت گذاری واحدهای سرمایه گذاری: از محدودیت های دیگر صندوق های سرمایه گذاری می‌توان به آنی نبودن قیمت گذاری آن اشاره کرد. البته این مورد فقط برای صندوق های سرمایه گذاری غیر قابل معامله مربوط می‌شود اما در صندوق های قابل معامله بورس قیمت ها به صورت آنی بروز می‌شود.
- کمبود سامانه جامع برای پوشش اطلاعات صندوق ها و مقایسه آنها: تعداد مراجع قابل اعتمادی که اطلاعات کامل صندوق ها را در کنار هم پوشش دهد تا سرمایه گذار به راحتی بتواند صندوق ها را با هم مقایسه کرده و بهترین صندوق سرمایه گذاری را انتخاب نماید بسیار کم می‌باشد.
- خطرپذیری در بخش بازار: در صورت سرمایه گذاری بر روی بخشی خاص باعث می‌شود، در صورت عملکرد ناصحیح در آن بخش لطماتی به این صندوق ها وارد می‌شود.
- موازنه با نرخ بهره: در صورت افزایش نرخ بهره، کاهشی در امر بازدهی این نوع از صندوق ها ایجاد می‌شود.
- اشکالات معاملاتی: منشا این اشکالات نواقصی در مدیریت شرکت های سرمایه گذاری بر روی سبد اوراق بهادار معین شده ایجاد می‌گردد و منجر به ریسک معاملاتی به دلیل عدم همخوانی عرضه و تقاضا است.
- نداشتن حق رای در مجامع شرکت ها: زمانیکه سرمایه گذار به طور مستقیم در بازار سرمایه فعالیت کند مالک بخشی از سهام شرکت مورد نظر می‌شود و در این صورت میتواند در مجامع آن شرکت کند و به نسبت سهام خود از شرکت حق تصمیم گیری دارد. اما اگر از صندوق سرمایه گذاری خریداری کنید حق شرکت در مجامع آن شرکت را ندارید و در صورت داشتن واحد سرمایه گذاری ممتاز میتوانید در مجمع صندوق سرمایه گذاری شرکت کنید.
- کاهش قدرت اختیار سرمایه گذار بر سرمایه گذاری شخصی: در سرمایه گذاری مستقیم سرمایه گذار به راحتی میتواند به سبد خود دسترسی پیدا کند و بر خرید و فروش دارایی خود نظارت داشته باشد. اما در صندوق ها این اقدامات توسط مدیران صندوق انجام می‌گیرد و سرمایه گذار حق دخالت در آن موضوع را ندارد و فقط سود خود را دریافت می‌کند.
- هزینه های اداره صندوق: یکی دیگر از معایب صندوق های سرمایه گذاری، هزینه هایی است که جهت اداره صندوق پرداخت می‌شود. در صورتی که سرمایه گذاران مستقیم از این هزینه معاف می‌باشند.
کلام آخر
در این مقاله معایب و مزایای صندوق سرمایه گذاری به طور کامل توضیح داده شد. سرمایه گذاری در این صندوق به دلیل منافع زیاد، کم ریسک بودن و… انتخاب افراد بسیار زیادی است و سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند از معایب آن چشم پوشی کنند و به عنوان یک روش مطمئن و کم ریسک از آن کسب سود بدست آورند. این صندوق ها برای افرادی که تجربه کافی از بازار بورس را ندارند توصیه می‌شود. علاوه بر این سرمایه گذاران حرفه ایی هم می‌توانند بخشی از سرمایه خود را به این صندوق بسپارند.
